"Beniowski" jako poemat dygresyjny. Wymowa wybranych dygresji.

W "Beniowskim" Słowacki zawarł bardzo wiele dygresji np.
a) dygresja na temat młodzieńczej miłości do Ludwiki Śniadeckiej
b) dygresja na temat krytyków literackich
c) dygresja na temat stosunków panujących na emigracji
d) dygresja na temat własnej twórczości
e) dygresja będąca jednocześnie ostrą polemiką z Mickiewiczem.

a) Ludwika Śniadecka była pierwszą, wielką, młodzieńczą miłością Słowackiego. Dygresja na ten temat na charakter bardzo osobisty i pojawia się w pieśni IV. Jest ona uważana za jedną z najpiękniejszych w literaturze polskich elegii miłosnych. Rozpoczyna się ona od słów :

"Bądź zdrowa - odejść nie mogę choć słyszę
Wołające mnie duchy w inną stronę"

Ludwikę nazywa on "kochanką pierwszych dni", "aniołem snów dziecinnych". O kobiecie tej mówi z wielką miłością i sentymentem. Zwraca uwagę na dużą rolę jaką odegrała ona w jego życiu.

b) W dygresji poświęconej walce z krytykami i miernymi literatami pojawia się ostry ton, ironia, szyderstwo, sarkazm i zjadliwość. W dygresji tej mówi on o poetach "nadzwyczaj łzawych", którzy piszą "językiem kulawym" i "wiersze pisząc liczą zgłoski". W dygresji tej pada stwierdzenie iż strofa "Beniowskiego" mogłaby się stać cmentarzem poetyckim dla ówczesnych twórców. Jedynym poetą, któremu przyznaje miano wielkiego jest Antoni Malczewski (był on patronem młodzieńczej twórczości Słowackiego). W dygresji tej Słowacki po nazwisku skrytykował m.in. Witwickiego i innych poetów tzw. szkoły religijnej.

Podobnie ostro rozprawił się on z krytykami. W tym przypadku jednak polemiczna werwa Słowackiego wzmaga się jeszcze bardziej, nad wszystkim bierze górę ironia i bezlitosne szyderstwo. Najostrzej skrytykował on krytyków związanych z obozem katolickim (wymienia z nazwiska Ropelewskiego). Personalnie wymienia on również Grabowskiego, Czyńskiego i Sadowskiego.