"Bohaterstwo jest to nade wszystko pogarda smierci" rozwaz sad Stefana Zeromskiego odwolujac sie do wybranych utworow.

Język polski, Okres Międzywojenny

Pomocne w rozwazeniu sadu Stefana Zeromskiego zawartego w temacie jest wyjasnienie terminu bohaterstwo. Wyraz ten oznacza "czyn lub postawe wlasciwa bohaterowi" czyli czlowiekowi, ktory odznacza sie ofiarnoscia dla innych. Dopelnieniem tej slownikowej definicji moze byc mysl naszego pisarza uwazajacego, iz slowo to jest "nade wszystko pogarda smierci". Niemal kazda epoka literacka kreowala postac, ktora dzieki swojej postawie i wlasciwym jej czynom, stawala sie wzorem godnym nasladowania nie tylko dla owczesnych ludzi, ale takze i dla innych zyjacych w pozniejszych wiekach. Jednak czy zawsze musiala ona lekcewazyc smierc? Na podstawie wybranych przeze mnie utworow, poznanych w szkole sredniej, udowodnie, ze sad Stefana Zeromskiego jest trafny.

Juz w starozytnej Grecji powstawaly pierwsze tragedie, w ktorych to bohaterowie musza dokonac wyboru pomiedzy dwoma rownorzednymi racjami, jednak kazda decyzja ma negatywne skutki. Wlasnie takim utworem jest "Antygona" Sofoklesa. Tytulowa postac dramatu staje przed wyborem: pochowanie ciala brata Polinejkesa, bez ktorego dusza zmarlego nie zazna spokoju, ale bedzie to jednoczesnie wejscie w konflikt z prawem panstwowym wydanym przez Kreona i zabraniajacym pod kara smierci pogrzebania zwlok , czy tez podporzadkowac sie rozkazowi krolewskiemu. Hierarchia wartosci Antygony stawia prawo boskie wyzej niz przepisy panstwowe i dlatego wybiera ona pierwsza racje. Sprzeciwienie sie przepisowi ogloszonemu przez wladce tego kraju jest jednoczesnie wydaniem wyroku utraty zycia na siebie.

Postawilem sobie nastepujace pytanie: kim bylaby ta kobieta, gdyby wybrala druga racje? Odpowiedz nie jest taka trudna. Na pewno nie mowilibysmy o niej jako o osobie, ktorej czyny i postepowanie nalezy podziwiac. Prawdopodobnie zylaby w swiadomosci, ze popelnila blad, bo przeciez przez nia dusza brata nie zaznalaby spokoju. Mialaby wyrzuty sumienia i byc moze popelnilaby samobojstwo. To zlekcewazenie oraz pogarda smierci jest postawa bohaterska i jako taka zasluguje na uznanie.

Bohaterskie czyny nie zawsze sa wynikiem uwiklania w konflikt tragiczny i dokonania trudnego wyboru. Czlowiek bowiem moze z wlasnej woli, nie bedac pod presja innych osob, postepowac tak, aby bylo to ignorowaniem smierci, nie kierowaniem sie checia ocalenia. Taka sytuacja ma miejsce w sredniowiecznej "Piesni o Rolandzie" nieznanego nam autora. Ukazana tam jest postac rycerza kierujacego sie zasadami zgodnymi z popularnym wowczas haslem: "Bog, ojczyzna, honor", w ktorym to kolejnosc slow jest jednoczesnie hierarchia wartosci. Czlowiek ten walczy z niewiernymi Saracenami, starajac sie sila narzucic im wiare chrzescijanska. W czasie jednej z bitew dochodzi do starcia z wrogimi oddzialami, liczebnie przewazajacymi tylna straz Karola Wielkiego dowodzona przez Rolanda. Rycerz ten moze zadac w rog, wezwac krolewska armie, ale prosba o pomoc narazilaby na szwank jego honor, ktory wazniejszy jest od utraty zycia. Postepujac zgodnie z hierarchia wartosci, w ktorej nie ma miejsca dla smierci, francuski dowodca decyduje sie na wezwanie reszty armii dopiero pod koniec bitwy. Sadze, ze zrobil to dlatego w ostatnich minutach walki, gdyz chcial on uchronic ciala poleglych zolnierzy i bron chrzescijan przed "profanacja" ze strony niewierzacych. Gdyby Roland bal sie smierci, to narazilby co prawda na szwank swoj rycerski honor, ale nie utracilby zycia swojego jak i innych zolnierzy mu podleglych. Ale wtedy nie zostalby napisany utwor o nim i byc moze nikt nie poznalby tego rycerza. Reasumujac, juz sam fakt poswiecenia zycia w celu unikniecia pozbawienia honoru jest czynem wyjatkowym, bedacym poswiadczeniem jego bohaterskiej postawy.

Takze w pozniejszych epokach literackich popularna byla tematyka walki, jednak jej celem byla ochrona ojczyzny przed najezdzcami, a po czesci tez obrona religii katolickiej. Sytuacja taka przedstawiona jest w powiesci Henryka Sienkiewicza pt. "Potop", napisanej "ku pokrzepieniu serc" ludzi, ktorych to ojczyzna utracila niepodleglosc. Bohaterem drugiej czesci trylogii jest niewatpliwie Andrzej Kmicic, chorazy orszanski, choc postepowanie jego nie zawsze bylo sluszne. Jednak dzieki swoim heroicznym wyczynom zostaje zrehabilitowany, zdobywa serce ukochanej mu kobiety - Aleksandry Billewiczowny. Zolnierz ten z pewnoscia nie boi sie smierci, gdyz czesto naraza sie na utrate zycia. Przykladem moze byc jego pojedynek z Michalem Wolodyjowskim, podczas ktorego pan Andrzej uswiadamia sobie, iz oponent jest znacznie lepszy od niego i traktuje to "spotkanie" jako dobra zabawe. Wowczas Kmicic wypowiada te slowa: "Koncz wasc! Wstydu oszczedz!" i zostaje ugodzony przez swojego przeciwnika. "Prosba" o skonczenie pojedynku, byla czynem bohaterskim, gdyz rycerz ten zdolny jest poswiecic swoje zycie po to tylko, aby nie utracic honoru.

Podziwiam tez zachowanie Kmicica podczas spotkania jego z oddzialem Wolodyjowskiego w Billewiczach, skad mial on zabrac na dwor ksiecia Janusza Radziwilla Aleksandre i Tomasza Billewiczow. Wowczas to pan Andrzej zostaje skazany za zdrade ojczyzny na kare smierci, gdyz walczy on po stronie ksiecia litewskiego uznajacego zwierzchnictwo szwedzkiego krola Karola Gustawa. Wyrok ma byc wykonany poza zabudowaniem wiejskim. Kmicic przyjmuje ten fakt ze stoickim spokojem, nie stawia oporu i wychodzi z domu Billewiczow bez slowa. Godzi sie on z nadchodzaca smiercia, uwaza, ze jest to odpowiednia kara za ciezkie przewinienia. Postawa jego jest iscie bohaterska. Dopiero znalezione przez Zaglobe listy przyczyniaja sie do ulaskawienia chorazego orszanskiego, bowiem to wlasnie z nich towarzysze pana Michala dowiaduja sie, ze zawdzieczaja mu zycie, gdyz wstawil sie on za nimi u Radziwilla. Kmicic mogl wczesniej powiedziec o tym co dla nich zrobil, zaswiadczyc korespondencja, iz jest to prawda. Ale to wlasnie uznanie sie winnym zdrady i przyjecie kary jako odpowiedniej do zaistnialej sytuacji sprawiaja, ze pan Andrzej postapil jak prawdziwy bohater.

Najlepszym przykladem swiadczacym o tym, ze Kmicic nie bal sie smierci jest jego zachowanie podczas obrony Czestochowy, bedacej zarazem ochrona naszej religii katolickiej. Pan Andrzej informuje przelozonych zakonu o nadchodzacym niebezpieczenstwie i dzieki niemu zostaje przygotowany klasztor do bitwy ze Szwedami. Walki trwaja dlugo i sa meczace dla obu stron. Obrona tego miasta staje sie szansa do rehabilitacji chorazego orszanskiego, odzyskania reputacji. Wymaga to ogromnego poswiecenia, jednak gotowy jest on umrzec za ojczyzne. Przykladem tego moze byc rozbrojenie majacej wybuchnac kuli armatniej, wystrzelonej przez oddzialy szwedzkie. Kmicic rzucil sie na nia i w ostatniej chwili wyrwal palacy sie lont. Mogl zginac, ale wazniejsze dla niego bylo zycie zakonnikow i pomagajacych im ludzi. Nie boi sie on takze przedostac do obozu wroga po to, aby wysadzic ich najlepsza armate bedaca zagrozeniem dla klasztornych murow. Wymagalo to przeciez wejscia miedzy szwedzkich zolnierzy, co wiazalo sie z duzym narazeniem zycia.

Bliski smierci byl pan Andrzej po starciu wojsk polskich broniacych powracajacego do Polski krola Jana Kazimierza z 300 osobowym podjazdem szwedzkim. Wowczas to Kmicic rzucil sie do ataku i stanal w pierwszej linii walki, choc wiedzial o tym, ze nie ma on szans. Jednak jego smierc uratowalaby wladce naszego kraju, gdyz umozliwilaby mu ucieczke.

Kto dokonalby podobnych czynow? Z pewnoscia nieliczni, gdyz wiekszosc ludzi boi sie smierci, gotowi sa oni nawet zrobic wszystko aby przezyc. Czy odzyskalby reputacje Kmicic gdyby nie zignorowal smierci? Odpowiedz jest tylko jedna - nie. Stracilby na zawsze reke Billewiczowny, a po skonczonej wojnie doszloby do licznych procesow szlachty laudanskiej przeciwko ich dawnemu pogromcy.

Z przytoczonych przeze mnie wczesniej utworow nie nalezy sadzic, ze w dzisiejszych czasach pojecie bohaterstwa nie istnieje. Ale tak nie jest. Przykladem tego moze byc postepowanie Miszy Kostyliewa, o ktorym dowiedzialem sie z opowiadania "Reka w ogniu" Gustawa Herlinga-Grudzinskiego. Czlowiek ten znajduje sie w radzieckim obozie pracy na Syberii, gdzie odbywa wyrok za rzekoma chec obalenia systemu komunistycznego Zwiazku Radzieckiego przy pomocy obcych mocarstw. On to uswiadamia sobie w koncu, ze zostal oszukany przez wladze ZSRR, gdyz pobyt w obozie nie jest resocjalizacja wieznia, ale jego wykorzystaniem a nawet eksploatacja. Chcac uniknac pracy, przynoszacej korzysci wylacznie rzadzacej grupie ludzi, dokonuje samookaleczenia. Wklada on codziennie reke do ognia, aby nie byc zdolnym do wykonywania obowiazkow. Jest to wiec bunt przeciwko zniewoleniu czlowieka i jego wyzyskowi. Wymaga on jednak wielkiego poswiecenia, o czym swiadomy jest Kostyliew: "nie bede dla nich pracowal, chocby za cene swojego cierpienia, zdrowia i zycia". Gotowy jest nawet umrzec, aby pokazac, iz wiezniowie sa niewolnikami radzieckiego systemu, ktorych jedynym obowiazkiem jest praca na rzecz ich kraju. Czyny Miszy i postepowanie stanowia o jego bohaterstwie, gdyz bunt konczy sie samobojstwem, ale jednoczesnie Kostyliew zwycieza, bowiem dowiodl przez to, iz to wlasnie tylko on, a nie zadne instytucje panstwowe, moze decydowac o swoim zyciu.

Wyzej wymienione argumenty potwierdzaja mysl Stefana Zeromskiego mowiaca, ze "Bohaterstwo jest nade wszystko pogarda smierci". Wymaga ono wielkiej ofiarnosci, a najwiekszym chyba poswieceniem jest narazenie wlasnego zycia w obronie innych. Jest to bardzo trudne, ale sa jeszcze w dzisiejszych czasach ludzie, ktorzy gotowi sa oddac zycie za blizniego lub zapewnic spokoj innym mieszkancom naszego globu. Wystarczy chociazby wymienic tu ojca Maksymiliana Kolbego lub zolnierzy ONZ godzacych zwasnione strony.

Podobne tematy

Na czym polega mesjanizm narodowy w widzeniu księdza Piotra?

Bóg nie odpowiedział dumnemu Konradowi, miotającemu...

Podobieństwa i różnice w postawie i losach A. Kmicica i J. Soplicy

Soplica: w młodości hulaka, mający za sobą...

Miłość romantyczna

Miłość w romantyźmie jest: jednym z...

Motywy mitologiczne i biblijne inspiracją dla twórców współczesnych.

-Jan Kochanowski "Czego chcesz od nas Panie" - motyw...

Scharakteryzuj zjawisko sarmatyzmu

Sarmatyzm głosił, że Polacy pochodzą od...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów