Części mowy - Przysłówek

Przysłówek - nieodmienna część mowy, określająca cechy czynności, stany oraz inne cechy. Występuje zawsze z czasownikiem, przymiotnikiem lub innym przysłówkiem. Pełni funkcję okolicznika, orzecznika. Tworzy się je najczęściej od przymiotników za pomocą końcówki -e, -o. Przysłówki utworzone od przymiotników (odprzymiotnikowe) zazwyczaj stopniują się (tak jak przymiotniki, od których pochodzą). Pozostałe przysłówki, np. dziś, wczoraj, zawsze, nie stopniują się. "Nie" z przysłówkami odprzymiotnikowymi w stopniu równym pisze się łącznie, a w wyższym i najwyższym oddzielnie. Z pozostałymi przysłówkami "nie" pisze się zawsze oddzielnie. Niektóre przysłówki pochodzą od wyrażeń przyimkowych. Najczęściej są to skostniałe formy tych wyrażeń, w których zachowały się archaiczne formy deklinacji (np. celownik przymiotnika na -u).

Przysłówek jest nieodmienną i samodzielną częścią mowy, wyrażającą właściwości czynności, stanów czy cech (szybko, dobrze, bardzo). W zdaniu przysłówek na ogół jest okolicznikiem; może także pełnić funkcję orzecznika. Przysłówki, podobnie jak przymiotniki, stopniują się.

Stopniowanie przysłówków umożliwia wyrażanie zmiany natężenia właściwości czynności, stanów i cech w sposób regularny; może ona ulegać wzmocnieniu (dobrze - lepiej - najlepiej) lub osłabieniu (uczciwie - mniej uczciwie - najmniej uczciwie). Stopniowanie nie jest kategorią fleksyjną (przysłówek nie odmienia się przez stopień); w stopniowaniu prostym wykorzystuje się środki słowotwórcze (przyrostek -ej i przedrostek naj-:

miło - mil-ej - naj-milej).

Oprócz stopniowania prostego występuje stopniowanie opisowe

• uczciwie - bardziej uczciwie - najbardziej uczciwie
• uczciwie - mniej uczciwie - najmniej uczciwie

oraz nieregularne:

• dobrze - lepiej - najlepiej
• źle - gorzej - najgorzej
• mało - mniej - najmniej
• dużo - więcej - najwięcej.