Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert - poeci moraliści. Omów odwołując się do konkretnych przykładów.

Zbigniew Herbert
"Pieśń o Bębnie" - Poeta uczy uczestnictwa w historii. Świadomy rozumny stosunek do rzeczywistości. Dominacja systemu niszczy indywidualność. Nie ma miejsca na uczucia. Dewaluacja, a nawet zniszczenie tradycyjnych wartości.

"Ze szczytu schodów" - Poezja kolokwialna. Maksymalna rezygnacja z interpunkcji (swoboda interpretacji).

a) Ci , którzy stoją na szczycie schodów - wiedzą wszystko, rzadko ukazują się, z palcem na ustach, nieliczni.
b) Sprzątacze ulic - cierpliwi, ich żony cerują koszule, rozmawiają o piłce, cenach, piją, mają marzenia, żują chleb nad gazetą, uprawiają kwadrat ziemi, nie zaciskają pięści, mają lekką głowę i papieros za uchem, bez nadziei.
c) Buntownicy - mówią i pytają, namawiają do buntu, potrząsają łańcuchami. Opozycja, rewolucjoniści przeciw systemowi. Postawa czynna wobec władzy.

Sympatia Herberta jest u prostych ludzi. Zakładnicy lepszej przyszłości. Uprawianie własnego ogródka. Egzystencja nie jest optymistyczna. "Apollo i Marsjasz" - Utwór przedstawia sytuację po pojedynku. Inne spojrzenie na wynik pojedynku. Opis cierpienia Marsjasza. Parabola poetycka. Sięganie do źródeł kultury wymaga jej znajomości. Tradycja jest procesem ciągłym. Moralny aspekt przesłania (Apollo przegrywa, Marsjasz jest zwycięzcą). Koncepcja sztuki oddanej systemowi, a nieskrępowanej, płynącej od serca poezji.

"U wrót doliny" - Sąd ostateczny (śpiewający psalmy a zgrzytający zębami). Sprawiedliwość. Przekonanie o szczęściu dla człowieka, ale nie w niebie, lecz na ziemi. Człowiek związany jest z ziemią. Ocena współczesnych ludzi. Odbieranie ludziom resztek łączących ich sił z ziemią. Aniołowie są okrutni, cyniczni, brutalni. Pozbawienie prawa wyboru. Podmiot liryczny wyróżnia się z ludu, przerasta ich wiedzą, zna mechanizmy historii. Jednostka wobec siły zawsze ponosi klęskę. Współczucie, choć i ironia wobec tłumu. Oczekuje działania, sprzeciwienia się.

"Przesłanie pana Cogito" - dekalog moralny człowieka czasów zagrożenia zawarty w przesłaniu pana Cogito. Człowiek jest najważniejszy, określa go działanie i myślenie. Pan Cogito - nauczycielem, mistrzem, który posiadł tajemnicę życia. Liryka adresata, maski. Pozwala to na pewien dystans, nie jest emocjonalny. Falowanie rytmu powoduje obrazowanie trudów wędrówki "IDŹ". Przywołanie mitu o Jazonie i agronautach. Ambicje są nieosiągalne, celem jest dążenie do nich, a nie ich osiągnięcie. Nie odbiera nadziei, życie dążeniem w imię zasady, która nas określi. Motyw wędrówki (przez piekło życia). Cogito żąda od adresata kryteriów oceny człowieka. Nie ukrywa, że nie będzie to łatwa. Człowiek ma dbać o swoją godność. Liczy się jedynie odwaga, gdy rozum zawodzi. Intuicja, wiara, nadzieja, miłość, Bóg. Cywilna odwaga, wierność sobie. Ludzka, humanitarna postawa. Gniew może wyzwolić agresję. Gniew wewnętrzny rodzi sprzeciw, a to kształtuje człowieka. Człowiek musi skupić główną uwagę na siebie, a nie na innych. Nie można przerzucać odpowiedzialności na innych. Wszystko w imieniu własnym. Heroizm moralny, należy strzec się pychy. Eklektyzm życiowy - religia, przyroda, własne doświadczenia. Każdy sam musi wiedzieć o nadchodzącym zagrożeniu. Próba dotarcia do metafizyki dobra i zła należy do każdego z nas. Cały czas trzeba myśleć o otaczającym świecie. Postawa ta spotkać się może z niezrozumieniem. Trzeba być niezłomnym, trwać w swych postanowieniach.

Idee: prawda, dobroć, miłosierdzie, mądrość, optymizm.

Czesław Miłosz
"Obłoki" - katastroficzna wizja świata, subiektywna wizja przeżyć podmiotu lirycznego, odosobnienie, bezradność, depresja. Śmierć jest lepsza niż życie pogrążone w lęku.

"Roki" - Ziemia zniszczona po katastrofie, nie ma nic pewnego, zachwianie systemu wartości, wszystko uległo przewartościowaniu. Nie można popadać w bierność, należy stworzyć indywidualną moralność na potrzebę chwili, działanie jest próbą ratowania człowieczej godności. Więzi z naturą są motywacją do działania.

"O książce" - zagłada kultury, brak jej potrzeby spowoduje znieczulenie społeczeństwa. Degeneracja psychiczna.