Czy "Nad Niemnem" jest powieścią tylko pozytywistyczną?

Poza niezbicie pozytywistyczną strukturą tej powieści Orzeszkowej, pojawia się tu wiele innych, głównie romantycznych cech.

Pozytywistyczne są tu oczywiście: typowa epicka i realistyczna narracja; obserwujący wszystkie wydarzenia nie jest dostrzegany przez otoczenie; jest wszech wiedzący i wszechobecny; dzięki narratorowi poznajemy wiele ważnych i ciekawych faktów i realiów życia ludzi opisywanego okresu; jak powiedziała sama Orzeszkowa, opisała ponad sto różnych osób.

Jednak narracja nie jest czysto epicka i obiektywna, pojawia się zróżnicowanie podejścia językowego w zależności od opisywanej rzeczy: opisy przyrody pojawiające w treści utworu opisane są językiem poetyckim, lirycznym; wszystkie fragmenty odnoszące się do chwalebnej przeszłości, język staje się wzniosły i patetyczny; czasem pojawia się ludowa poezja, jako dodatek do całości; różnie traktowane są przez autorkę różne postacie: Bohatyrowicze (nazwisko znaczące) są uważani za wzory godne naśladownictwa.

Ta poetyckość wypływa z tradycji romantycznych, ale jest jeszcze jedna rzecz: odwołanie do tajemniczości i symboliczności pewnych rzeczy: Niemen w utworze jest traktowany jako centrum akcji; jest to jakaś forma kultu: wszystko obraca się wokół niej; jest nawet cała mitologia z nią związana; innymi takimi miejscami są grób Jana i Cecylii oraz powstańców; z nich to Bohatyrowicze czerpią siłę do realizacji wszystkich ważnych zasad moralnych, które kierują ich życiem. Są także wątki ludowe i fascynacja naturą, wiążące się bardzo ogólną wymową utworu.