Dobowe i roczne zmiany temperatury powietrza
Geografia, Geografia fizycznaTemperatura powietrza przy powierzchni Ziemi zależy od ilości energii cieplnej wypromieniowanej przez podłoże. Ilość energii słonecznej docierającej do powierzchni Ziemi a następnie pochłanianej przez podłoże i przetwarzanej na długofalową energię cieplną zależy od długości nagrzewania oraz wysokości Słońca nad horyzontem. Obydwa wymienione czynniki zmieniają się w zależności od pory dnia i pory roku. W ciągu doby największy dopływ promieniowania słonecznego jest w momencie górowania Słońca nad horyzontem. Natomiast najwyższe temperatury występują po upływie l - 2 godzin od momentu południa słonecznego, ponieważ w okresie popołudniowym nadal dostawy energii słonecznej są większe od wypromieniowywania energii cieplnej z powierzchni gruntu, którego maksimum pojawia się z pewnym opóźnieniem w stosunku do południa słonecznego. Nocą Ziemia oddaje zmagazynowane w ciągu dnia ciepło, dlatego moment najniższej temperatury przypada na czas wschodu Słońca. Różnicę między najwyższą a najniższą temperaturą w ciągu doby nazywamy dobową amplitudą temperatury powietrza. Wielkość dobowych amplitud temperatury zależy głównie od:
- szerokości geograficznej - najniższe są w szerokościach równikowych i podbiegunowych,
- pory roku - zdecydowanie większe amplitudy są latem, zimą niewielkie,
- zachmurzenia nieba - im większe zachmurzenie tym amplitudy niższe,
- rodzaju podłoża - niewielkie amplitudy występują nad obszarami morskimi, znacznie większe na terenach lądowych,
- pokrycia terenu - występowanie pokrywy roślinnej zmniejsza amplitudy,
- rzeźby terenu - wklęsłe formy terenu mają większe amplitudy dobowe niż tereny wypukłe.
Zmiany temperatury powietrza w ciągu roku są przede wszystkim skutkiem zmian wysokości Słońca nad horyzontem. Podobnie jak w przypadku dobowych zmian temperatury, okresy występowania najwyższych i najniższych temperatur w ciągu roku są przesunięte w czasie w stosunku do momentów przesileń letniego i zimowego. Przesunięcie to jest większe nad obszarami morskimi (ok. 1,5 do 2 miesięcy) niż nad lądowymi (ok. l miesiąca), co wynika z różnic w szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez ląd i wodę. Różnicę między najwyższą i najniższą średnią miesięczną temperaturą powietrza nazywamy roczną amplitudą temperatury. Zróżnicowanie wysokości rocznych amplitud temperatury zależy głównie od:
- szerokości geograficznej - ogólnie biorąc, amplitudy wzrastają wraz z szerokością geograficzną,
- odległości od wybrzeży morskich - na tej samej szerokości geograficznej amplitudy roczne wzrastają w miarę oddalania się od wybrzeży morskich,
- wysokości nad poziom morza - zmniejszają się wraz ze wzrostem wysokości.
W rocznym rozkładzie temperatur na Ziemi obserwuje się:
- strefowość termiczną odpowiadającą strefom oświetlenia Ziemi wyrażającą się spadkiem temperatury wraz ze wzrostem szerokości geograficznej,
- wyższe temperatury nad obszarami lądowymi niż nad morzami w okresie letnim,
- niższe temperatury nad obszarami lądowymi niż nad morzami w okresie zimowym,
- największe różnice zmian temperatury w ciągu roku w umiarkowanych szerokościach geograficznych,
- najmniejsze roczne zmiany temperatury w szerokościach międzyzwrotnikowych i okołobiegunowych,
- niższe temperatury w ciągu całego roku na obszarach górskich,
- wpływ prądów morskich - zimnych obniżających i ciepłych podwyższających temperaturę w stosunku do średniej temperatury powietrza na danej szerokości geograficznej. W skali świata zanotowano następujące skrajne wartości temperatur:
- maksymalnych w:
- Dżibuti +63 °C
- Al - Azizija (Libia) +58°C
- Death Yalley (Dolina Śmierci w USA) +57°C
- minimalnych w:
- stacja „Wostok" (Antarktyda)-89,2° C
- Ojmiakon (Rosja) -71°C
- Northice (Grenlandia) -6°C
Podobne tematyGranice
Granica polityczna - umowna linia oddzielająca... Kształt i rozmiary Ziemi
Ziemia ma kształt geoidy, tj. bryły,... Układ Słoneczny - budowa
Składnikami Układu Słonecznego są planety i ich... Roślinność strefy zwrotnikowej i podzwrotnikowej
Klimat zwrotnikowy - jedna z 5 głównych stref... Religie
Religia to system wierzeń i praktyk, określający... |
Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
Ebooki edukacyjne
Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?
Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!
Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?
Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?
Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów