Dzieło Sejmu 4-letniego (1788 - 1792)

Historia, Historia Polski, XVIII wiek

Sejm Czteroletni (także Sejm Wielki) - sejm zwołany 6 października 1788 za zgodą cesarzowej Rosji Katarzyny II w Warszawie, obradujący do 29 maja 1792 pod węzłem konfederacji pod łaską marszałka koronnego Stanisława Małachowskiego i litewskiego Kazimierza Nestora Sapiehy mający na celu, w zamyśle organizatorów, przywrócenie pełnej suwerenności i przyśpieszenie rozwoju gospodarczego Rzeczypospolitej. Od grudnia 1790 obradował w podwojonym składzie. Na ogólną liczbę 359 posłów na Sejm Czteroletni, aż 74 było masonami (20 %)

Reformy Sejmu Rozbiorowego (Po I rozbiorze) na jakiś czas ustabilizowały sytuację w Polsce.

W latach 80 -tych XVIII w. Polska była krajem niesuwerennym (naród jest suwerenny, kiedy sam stanowi prawa swoje i wybiera swoich urzędników). Natomiast ustrój Polski objęty był gwarancjami Rosji, Prus i Austrii, z czołową rolą Rosji. Gwarancjami objęte były również granice Rzeczpospolitej.

Rada Nieustająca pełniła rolę rządu polskiego - władza wykonawcza i była jednocześnie instrumentem rosyjskiej ingerencji. Podniesiono liczbę wojska do 30 tysięcy, aby je utrzymać wprowadzono cło generalne , jednolite , podymne ( podatek od dymu ). Wystawiono na licytację do wieloletniej dzierżawy dobra koronne. ( kto dał więcej ten , miał ) Ponownie zebrano prawa kardynalne. (Nie można było ich zmienić , tylko przy zachowaniu jednomyślności.) Gwarantem ustroju polskiego były mocarstwa rozbiorowe ( Rosja , Austria , Prusy ). Faktyczną władzę sprawował ambasador rosyjski Otto Magnus Stackellberg. W 1780 r. wojska rosyjskie opuściły Polskę , zaś Rosja przestała popierać opozycję , a zadawalała się kontrolowaniem króla i wpływem na obsadę personalną Rady Nieustającej. ( Opozycja królewska dążyła bądź do detronizacji monarchy, bądź też do przekształcenia Rzeczpospolitej w republikę rycerską. W opozycji możemy wyróżnić dwa nurty: staroszlachecki (oparty na wierze i tradycji ), oraz oświeceniowy (oparty na ideałach myślicieli francuskich, angielskich). Podstawą tych idei była idea suwerenności narodu, rządu dla szczęścia poddanych, sprawna administracja. W idee oświeceniowe, zaangażowane były tylko wąskie elity, związane bądź to z dworem bądź z K.E.N.)

Liberum veto zostało ograniczone tylko do praw kardynalnych , natomiast nie dotyczyło materii ekonomicznych.

W czasach Stanisława Augusta nie zerwano ani jednego sejmu. Polska mogła uzyskać większą suwerenność ( niepodległość ) tylko w wypadku naruszenia sojuszu 3 czarnych orłów ( suwerenność - lud jest suwerenny gdy sam stanowi swoje prawa i wybiera swoich urzędników )

Sytuacja taka ujawniła się w 1787 r. Turcja zaniepokojona była zajęciem Krymu i zakusami Rosji na Gruzję , a więc wypowiedziała Rosji wojnę. Rosję poparła Austria dążąc do rozszerzenia swoich wpływów na Bałkanach. To z kolei zaniepokoiło Prusy , które zawarły przymierze z Anglią i Holandią , by nie dopuścić do rozszerzenia wpływów Rosji i Austrii na Bałkanach i Morzu Czarnym. To ma przełożenie na politykę wobec Polski.

Prusy przewidując zwycięstwo Austrii nad Turcją i zwiększenie austriackiego stanu posiadania zaproponowały dla utrzymania równowagi sił , aby Austria oddała Polsce Galicję, w zamian za co Polska miała oddać Prusom Gdańsk , Toruń i część Wielkopolski. Były to tzw. plany zamienne. Plany te zostały zdecydowanie odrzucone i w takiej sytuacji Stanisław August Poniatowski zaoferował Katarzynie sojusz wojskowy z Turcją w zamian za zgodę na przeprowadzenie reform. Caryca niechętnie widziała możliwość reform, ale zgodziła się na sejm skonfederowany i na ewentualny sojusz wojskowy , gdzie Polska miała wystawić korpus posiłkowy o bardzo ograniczonej liczebności i niewielkich możliwościach działania. odbył się nawet Zjazd Kaniowy w 1787 r. ( między carycą- Katarzyną II , a monarchą S. Augustem ). Na zjazd przybyli przedstawiciele opozycyjnej magnaterii, którzy proponowali własne pomysły zmian ,oczywiście opozycyjne wobec króla. ( sejm skonfederowany - sejm , gdzie uchwały zapadały większością głosów )

Prusy uroczyście zaprotestowały przeciw układom w Kaniowie , zaś w Polsce w tym czasie możemy wyróżnić 3 obozy sił politycznych :

1 ) hetmański - ( republikański ) : Szczęsny Potocki , Franciszek Ksawery Branicki , Seweryn Rzewuski. Magnaci ci , dążyli do detronizacji króla , luźnej federacji ziem Rz. P. , deklarowali przywiązanie do wartości tradycyjnych ( konserwatyści - opozycja staroszlachecka)

2 ) patriotyczny - Ignacy i Stanisław Potoccy , Karol Radziwił , Michał Ogiński. Chcieli ustroju wzorowanego na angielskim i amerykańskim. Byli zbliżeni do Prus , uczestniczyli w masonerii. Bliski mu był także Hugo Kołłątaj.

3 ) królewski - rodzina Poniatowskich . Reformy tak , ale za zgodą i w zakresie uznanym przez Rosję

Realizacje : Wybory dały przewagę stronnikom króla , ale opozycja była bardzo silna (hetmani i patrioci) Król gwarantował pełną lojalność wobec Rosji , sejm zawiązany był w Konfederację , ale stronnictwo patriotyczne uzyskało poparcie części stronników króla. Posiadało też protekcję Prus , które zrzekły się gwarancji ustrojowych. Stronnictwo patriotyczne natomiast zaczęło rozbijać instytucję łączącą Polskę z Rosją. Przegłosowano uchwalenie odpowiednich podatków i podniesienie armii do 100 tys. osób , ale później zgodzono się na 60 tys. bo na tyle starczyło pieniędzy. Armię poddano Komisji Wojskowej sejmu. 19.I.1789 r. obalono Radę Nieustającą.

Było to jawne posunięcie godzące w Rosję , chociaż wicekanclerz rosyjski ostrzegał posła polskiego w Petersburgu: "że jeśli z nami zerwiecie, pokaże się drugi tom podziału Polski ". Tymczasem Rosja wycofała się z kresów co umocniło stronnictwo patriotyczne w przekonaniu o słuszności obranej polityki. Widząc triumf sił patriotycznych król poparł patriotów , sejm natomiast przedłużył swoją kadencję na czas nieokreślony. Wybory uzupełniające odbyły się pod koniec 1790 r. i w latach 1790 - 1792 sejm obradował w podwójnym składzie. Jeszcze w okresie I kadencji z inspiracji Hugona Kołłątaja przedstawiciele miast królewskich zainspirowani wypadkami paryskimi w listopadzie 1789 r. urządzili tzw. " czarną procesję " , zaś przedstawiciele obozu hetmańskiego opuścili kraj.( prezydent Warszawy Jan Dekert zwołał przedstawicieli miast królewskich. Po podpisaniu "aktu zjednoczenia się", zapewniającego wspólne działanie mieszczaństwa, deputaci miejscy udali się do króla i sejmu ubrani na czarno -"czarna procesja" z postulatami przywrócenia dawnych praw miejskich oraz zrównania w zasadniczych uprawnieniach mieszcz ze szlachtą) 29.III.1790 r. - podpisano sojusz polsko - pruski , zaś po 4.VIII. tego roku sytuacja międzynarodowa zmieniła się na niekorzyść Polski. ( Austria wycofała się z wojny bez nabytków terytorialnych , jednocześnie Polacy nie godzili się na żadne cesje terytorialne wobec Prus , a więc cele polityki pruskiej brały w łeb. ) Zmiana położenia niecałkiem uświadomiona przyspieszyła pracę nad reformami. W kwietniu 1791 r. przyjęto ustawę o miastach oraz odebrano prawa polityczne szlachcie - gołocie ( by zmniejszyć wpływy magnaterii ). Rezultatem intensyfikacji praw była Konstytucja 3-go Maja.

Podobne tematy

Wojna Secesyjna w USA 1861-1865

Wojna secesyjna - wojna domowa, która miała...

Faszyzm i totalitaryzm jako systemy polityczne w Europie międzywojennej

Faszyzm - doktryna polityczna powstała w okresie...

Polska i Litwa w dobie pierwszych Jagiellonów

Ludwik I Wielki węg. Lajos I Nagy,(ur. 5 marca 1326 w...

Rewolucja przemysłowa na ziemiach polskich

Rewolucja przemysłowa to proces zmian społecznych,...

Kultura średniowiecznej Europy

Kultura średniowiecza dzieli się na 2 okresy: -...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów