Francja w okresie konsulatu i cesarstwa

Historia, Historia powszechna, XVI - XVII wiek, XVIII wiek

Konsulat - okres rządów we Francji od zamachu 18 brumaire'a roku VIII (9 listopada 1799) zorganizowanego przez Napoleona Bonapartego po wprowadzenie przez Napoleona I Cesarstwa 18 maja 1804 (uchwalenie cesarstwa przez Senat; 2 grudnia 1804 Napoleon się koronuje). Konsulat to również nazwa ówczesnego rządu we Francji. Władzę sprawowali wówczas trzej konsulowie z kadencją dziesięcioletnią. Faktyczne rządy sprawował Napoleon (po plebiscycie w 1802 dożywotni konsul), dwóch pozostałych konsulów miało głos doradczy. 

Francja w okresie tzw. rządów dyrektoriatu tzn. Od przewrotu termidoriańskiego i nowej konstytucji 1795 roku znalazła się pod władzą bogatej burżuazji. W systemie władzy ukształtowano tzw. system dyrektoriatu. W tym czasie sytuacja Francji nadal była bardzo trudna:

  • pogłębiały się problemy gospodarcze,
  • rosła drożyzna,
  • przeżyła się spekulacja,
  • wzrastały podatki.

Do problemów gospodarczych dochodziła też złożona sytuacja polityczna. Część społeczeństwa przyjmowała różne postawy, poglądy. Część opowiadała się nawet za przywróceniem monarchii; inna (skrajna), za przywróceniem rządów jakobińskich.

Te wszystkie problemy wewnętrzne i wzrost napięć społecznych łączył się z trudną sytuacją Francji w działaniach wojennych z tzw. pierwszą koalicją antyfrancuską. Sytuacja Francji na frontach wojny poprawiła się częściowo dopiero po pokoju z Prusami w Bazylei w 1795 roku, a następnie z Austrią w Campo Forrmio.

Nadal najpoważniejszym przeciwnikiem Francji zastawała Anglia. W celu jej osłabienia gospodarczego w 1798 roku zorganizowano wyprawę generała Napoleona Bonaparte do Egiptu. (Poprzez te wydarzenia chodziło o odcięcie Anglii od jej największej kolonii - od jej kontaktów z Indiami).

Napoleon początkowo odnosił sukcesy m.in. w bitwie lądowej pod Piramidami, potem zdobył Kair. Jednak flota angielska rozbiła flotę francuską odcinając możliwości odwrotu Napoleona z Egiptu.

W międzyczasie we Francji dojrzewało przekonanie, że pełnię władzy państwowej powinna przejąć silna jednostka, że należy stworzyć rządy "silnej ręki". Przy tych założeniach:

18 brumouire'a 1799 roku dokonano zamachu stanu; doprowadzając do obalenia dyrektoriatu. Pełnię władz wojskowych i cywilnych przejął gen. Napoleon Bonaparte. W następstwie tego zamachu Napoleon doprowadzi do ukształtowania tzw. Konsulatu. Składał się on z trzech osób.

Wkrótce w grudniu 1799 roku we Francji przyjęto nową konstytucję. Na jej podstawie Napoleon zapewnił sobie pozycję pierwszego i dożywotniego konsula.

KONSULAT - forma dyktatury wojskowej, broniącej interesów burżuazji.

W polityce wewnętrznej Napoleon w tym czasie stara się popierać rozwój przemysłu i handlu. Zapewnia rynki zbytu i bazy surowcowe. Stara się o umocnienie pozycji gospodarczej burżuazji.

Jednocześnie Napoleon wprowadził ustawodawstwo o charakterze antyproletariackim, np. zakaz strajkowania i książeczki pracy.

Działania były korzystne dla burżuazji. Z drugiej strony Napoleon był zainteresowany organizowaniem tzw. robót publicznych, chcąc zapobiec bezrobociu i mimo wszystko pozyskać poparcie mas robotników i chłopów.

Również w wojsku awans odnosił się do wszystkich warstw społecznych.

Napoleon prowadząc politykę kompromisu wobec społeczeństwa starał się pogodzić interesy burżuazji i arystokracji. Tym samym zdecydował się na przywrócenie tytułów szlacheckich. Porozumiał się także z Rzymem z papieżem doprowadzając do podpisania konkordatu.

Według tego dokumentu we Francji zapewniano wolność wyznania i kultu, jednocześnie konsul uzyskał prawo zatwierdzania biskupów. Duchowni uzyskiwali pensje, jednocześnie podporządkowano ich władzy Napoleona.

Przeprowadzono reformę sądownictwa i administracji, opierając się o zasadę centralizmu państwowego. Dbano o rozwój nauki, oświaty, szczególnie o rozwój nauk matematyczno - przyrodniczych i technicznych, wprowadzono ostrą cenzurę.

Francja w okresie konsulatu stała się państwem policyjnym przy silnej władzy burżuazji.

21 III 1801 roku zaczęto wprowadzać Kodeks Napoleona, zwany też Kodeksem Cywilnym Napoleona (1804, 1807, 1808).

  • wprowadzał on równouprawnienie obywateli,
  • ogłaszał pełną swobodę w wyborze zawodu,
  • podkreślał nienaruszalność własności prywatnej,
  • ogłaszał tolerancję religijną, wyznaniową,
  • wprowadzał pewne nowe elementy prawa obyczajowego jak np. świecki charakter małżeństwa, podkreślenie wyjątkowej roli męża i ojca w rodzinie,
  • zapewniał główne podstawy do szybszego rozwoju stosunków kapitalistycznych.

Natomiast w polityce zewnętrznej Francja w dobie konsulatu nadal prowadzi wojnę z Drugą Koalicją Antynapoleońską, Antyfrancuską. Największe walki prowadzono z Austrią, zakończono je podpisaniem pokoju w Lüneville w 1801 roku, Z kolei z Anglią zmagania zakończono pokojem w Amiens w 1802 roku.

Stopniowo Francja przechodzi do polityki zaborów, walczy o zdobycie pozycji hegemona w Europie.

2 XII 1804 roku Napoleon prowadząc politykę dyplomatyczną, pozyskując aprobatę większości społeczeństwa koronował się na cesarza Francuzów i króla Włoch.

W polityce wew. Francji w dobie cesarstwa nadal utrzymywany jest ten kierunek jaki Napoleon przyjął w czasach konsulatu. Podstawą tej polityki jest Kodeks Cywilny Napoleona.

W polityce zew. Francja przechodzi od walk obronnych poprzez które zapewnia sobie granice sprzed ingerencji państw obcych, stopniowo przechodzi do wojen ekspansywnych, prowadząc walki z kolejnymi koalicjami antyfrancuskimi - antynapoleońskimi.

W 1805 roku została zawiązana III Koalicja Antynapoleońska. Tworzyła ją przede wszystkim Anglia, która obawiała się dalszej konkurencji gospodarczej Francji i ewentualnego ataku zbrojnego z jej strony.

Anglia w tej koalicji współdziałała z Rosją i Austrią. Wojnę rozpoczyna bitwa morska u przylądka Trafalgar.

W jej wyniku flota francuska i popierająca ją flota hiszpańska zostały rozbite przez flotę rosyjsko - angielską dowodzoną przez admirała Nelsona, który zginął biorąc w niej udział.

2 XII 1805 roku pod Austerlitz, Napoleon rozbił połączone siły austriacko - rosyjskie. Tak zwana "bitwa trzech cesarzy" była jego wspaniałym zwycięstwem. W jej następstwie tej bitwy Francja rozszerzyła swoje terytorium uzyskując Dalmację, Istrię i Wenecję.

W 1806 roku z inicjatywy Prus przy udziale Rosji została zawiązana IV Koalicja Antyfrancuska.

Wojska wkroczyły na teren Rzeszy Niemieckiej. Dochodzi do bitwy pod Jeną i Auerstaedt. W wyniku tych walk wojska pruskie zostały rozbite. Napoleon zdobywa Berlin. W czasie tych wydarzeń dochodzi do kresu Rzeszy Niemieckiej, a na jej gruzach Napoleon tworzy Związek Reński, w skład którego weszło 13 państewek niemieckich.

Na genezę wojny Napoleona z Rosją złożyło się kilka zjawisk. Przede wszystkim Rosja przeżywała ujemne skutki gospodarcze przestrzegania blokady kontynentalnej przeciwko Anglii; car Rosji Aleksander I obawiał się całkowitej odbudowy państwa polskiego , jeszcze większego angażowania się Napoleona w sprawę Polską. W tej sytuacji w następstwie wcześniejszych rozmów Aleksander I wystosował ultimatum do Napoleona żądające wycofania się wojsk Francuskich za Łabę.

Napoleon nie ustosunkował się do tego problemu. Aleksander przygotowując się do walk z Napoleonem doprowadził do tajnego układu angielsko - szkocko - rosyjskiego o charakterze antyfrancuskim.

Główną przyczyną wyprawy Napoleona na Rosję była ciągle polityka ekspansji cesarstwa stosowana od 1804 roku.

24 VI 1812 roku wielonarodowościowa półmilionowa armia francuska wspierana przez prawie 100 tysięczną armię polską ( dowodzoną przez Józefa Poniatowskiego) zaatakowała Rosję.

Armią rosyjską dowodził Kutuzow, który stosował także taktykę unikania wielkich walnych bitew tym samym armia francuska wkroczyła w granice Rosji.

Od początku na tyłach armii francuskiej rozwijał się ruch partyzancki ludności cywilnej skierowany przeciwko Francuzom. Wojska Napoleona kierowały się na Moskwę, stąd we wrześniu 1812 roku doszło do wielkiej bitwy pod Borodino. Obie strony poniosły ogromne straty; zginęło 30 tys. Rosjan, a po stronie Napoleona ok. 50 tys. ludzi. Mimo tych poważnych strat Napoleon nadal kierował się na Moskwę, wkrótce zdobywając stolicę imperium rosyjskiego. W tym momencie Napoleon uważał, że car Aleksander I zdecyduje się na rozpoczęcie rokowań, a nawet ustalenie rozmów pokojowych. Car jednak przebywał w Petersburgu i nie zamierzał podejmować z Napoleonem żadnych rozmów. W dodatku pobyt Napoleona w Moskwie był wyjątkowo trudny. Moskwa została objęta ogromnym pożarem ( był to element strategii Rosjan). W tej sytuacji po miesiącu w warunkach zbliżającej się srogiej zimy, Napoleon zdecydował się na odwrót. Przekształcił się on w wyjątkową klęskę armii francuskiej.

Napoleon poniósł ogromne straty w czasie słynnej przeprawy przez Berezynę.

W atmosferze klęski Napoleona w Rosji zaczyna kształtować się VI koalicja antynapoleońska. Głównym jej inicjatorem były Prusy. W jej składzie znalazła się też Austria i Rosja. W zmaganiach z VI koalicją dochodzi do przełomowej bitwy pod Lipskiem, w X 1813 roku znanej też jako "bitwa narodów".

W jej wyniku Napoleon został całkowicie rozbity (w czasie tej bitwy zginął książę Józef Poniatowski, osłaniający odwrót Napoleona). W następstwie tej bitwy wojska koalicyjne wkroczyły w granice Francji, do Paryża. Napoleon został zmuszony do abdykacji dnia o6 IV 1814 roku. Uzyskał w dziedziczne posiadanie wyspę Elbę i zatrzymał tytuł cesarski. We Francji przywrócono władzę Burbonów - władzę przejął Ludwik XVIII.

Jeszcze raz Napoleon zaniepokoił Europę w czasie obrad Kongresu Wiedeńskiego. Wtedy to 01 III 1815 roku wylądował z 1000 żołnierzy na południu Francji. Wkrótce 2o III 1815 roku dotarł do Paryża. Ludwik XVIII wcześniej opuścił Francję udając się do Belgii. W tej sytuacji przerwano obrady Kongresu Wiedeńskiego i zorganizowano VII - ostatnią koalicję antynapoleońską. W jej działaniach szczególną rolę odegrały wojska angielskie generała Wellingtona i pruskie Bluchera.

W zmaganiach Napoleona z VII koalicją dochodzi do słynnej bitwy pod Waterloo - 18 VI 1815 roku.

Ten okres w historii jest określany stu dniami Napoleona. Po klęsce pod Waterloo, Napoleon został potraktowany jako więzień i osadzony na wyspie Świętej Heleny, gdzie zmarł w roku 1821.

Podobne tematy

Przekrój przez Średniowiecze i XVI - XVIII wieki w datach

 965- Mieszko I poślubił czeską księżniczkę...

Polska od sejmu konwokacyjnego do konfederacji barskiej

Konfederacja barska (1768-1772) - zbrojny związek...

Reformacja w europie w XVI wieku. Wojny religijne.

W Niemczech i ogólnie w środkowej Europie co...

Okupacja hitlerowska w Inowrocławiu

Pierwsze dni okupacji hitlerowskiej to masowe...

II rozbiór Polski

22 lipca deputacja sejmu grodzieńskiego, obradującego...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów