Gatunki literackie

Epos - rozbudowany utwór epicki pisany wierszem, składający się z inwokacji i pieśni; wywodzi się z tradycji ustnej; duża liczba epitetów; występowanie narratora, który obserwuje lecz nie ocenia; fragmenty dynamiczne i statyczne; świat przedstawiony ma cechy realistyczne i fantastyczne; dzieje bohaterów ukazane są na tle przełomowych wydarzeń historycznych; paraleizm działań bogów i ludzi; środki stylistyczne: heksametr, retardacja - zwolnienie akcji, długie opisy - porównania homeryckie. (Homer „Iliada", Odyseja"; Wergiliusz „Eneida")

Tragedia - utwór dramatyczny wywodzący się ze starożytnej Grecji. Podczas Dionizji, świąt ku czci greckiego boga wina i płodności Dionizosa, chór śpiewał uroczyste pieśni, zwane dytyrambami. W VI wieku p.n.e. poeta Tespis wprowadził dialog między chórem a aktorem, były to początki tragedii. Tragedia oznacza więc pieśń kozłów - aktorów ubranych w koźle skóry mające ich upodobnić do satyrów.

Tragedia w znaczeniu literackim oznacza utwór przeznaczony na scenę, który przedstawia nieprzezwyciężalny konflikt między dążeniami jakiejś wybitnej osoby, a siłami wyższymi (Bogiem, bogami, losem, prawem, moralnością). Wszystkie dążenia bohatera prowadzą do nieuchronnej klęski. W tragediach greckich ważną rolę odgrywa przeznaczenie (losy bohatera z góry były przesądzone), którego nie dało się pokonać, ale można mu się było poddać w sposób godny (walcząc) lub niegodny (przyspieszać nieuniknione, bez zważania na środki i konsekwencje). Często też do klęski popycha bohatera Hybris, czyli pycha i zaślepienie na prawdę. O godną klęskę w zmaganiach z fatum walczą właśnie bohaterowie. Ze względu na równowartość racji przedstawionych w tragedii nie mogą dokonać odpowiedniego wyboru. Cechy tego gatunku to: konflikt tragiczny, wybór, ironia i wina. Służy przeżyciu katharsis.

Tragedia - ma związek z obrzędami - Dionizje Wielkie i Małe. Teatr starogrecki powstał w odmianach tragedii, komedii i dramatu satyrowego. Z pieśni - dytyrambu - narodziła się tragedia. Jej budowa oparta jest na dialogu, prowadzonym przez koryfeusza z chórem. Tespis wprowadził jednego aktora, który występował kolejno w kilku rolach. W dramacie antycznym istnieje zasada trzech jedności - czasu (nie więcej niż dobę), miejsca i akcji (fabuła jednowątkowa). Na scenie może być najwyżej 3 aktorów i chór. Tragedia składa się z prologu (wprowadzenie, kończył się węzłem dramatycznym), epeisodiów (akty), stasimonów (pieśni chóru), perypetii (przełom akcji), katastrofy oraz epilogu (wypowiedź do publiczności). Epeisodia dzieliły się na parodos (wejściowy) i exodos (wyjściowy). Chór zapowiadał wejście aktorów, komentował wydarzenia, wypowiadał refleksję w pieśniach, wykonywał figury taneczne. Brak było scen drastycznych. Bohatera cechuje tragizm; fatum. Temat zaczerpnięty z mitologii („Antygona" Sofoklesa). Zadaniem tragedii było katharsis. Najwybitniejszymi dramaturgami byli Ajschylos, Sofokles i Eurypides.