Monarchia Karola Wielkiego w datach

Karol Wielki (łac. Carolus Magnus, fr. Charlemagne) (ur. 2 kwietnia 742, zm. 28 stycznia 814 w Akwizgranie) - król Franków i Longobardów, od 25 grudnia 800 roku Cesarz Rzymski. Największy władca średniowiecznej Europy.

486 - początek podbojów Chlodwiga: zajęcie terenów pomiędzy Sommą, kanałem i Loarą; wojna przeciw Alamanom

496/25 luty - chrzest Chlodwiga, dający mu przewagę nad wcześniej ochrzczonymi (arianami) wodzami germańskimi; kontakty z cesarzem wschodnim; zdobycie Burgundii

507 - bitwa pod Poitiers - rozgromienie Wizygotów, zajęcie całej Galii

Organizacja państwa:

Oparta na organizacji rodowej oraz tzw. Prawie salickim. Początkowo prawo wyboru króla miał tzw. Wiec, odbywający się marcu każdego roku, w  którym uczestniczyli tylko wojownicy (demokracja wojenna). Późniejsze państwo Franków oparte było na dziedzicznym tytule króla w dynastii Merowingów, którzy traktowali państwo jako swoje patrimonium czyli własność (państwo patrymonialne). Na dworze nie było określonych urzędów państwowych. Nie zachował się system podziału terenów z czasów cesarstwa. Jedynie najniższy stopień, ziemie (pagi) egzystował. Ten obszar dzielił się z kolei na setki, teren zamieszkiwany przez 100 wojowników z rodzinami. W rolnictwie dominowały latyfundia. Urzędnikom państwowym i osobom prywatnym były nadawane przez Kościół (tzw. Precaria) i króla tzw. Beneficja czyli tereny, które stawały się jego posiadłością. Zaczęły podupadać miasta, które nie wytrzymywały konkurencji ze strony rzemiosła dworskiego. Ważną role odgrywały immunitety prawne i ekonomiczne, rozwijające system wasalny (komendacyjny).

 511 - śmierć Chlodwiga: postępowało rozbicie państwa, nad poszczególnymi Merowingami faktyczną władzę przejmowali najwyżsi urzędnicy dworu: majordomusi

656 - pierwsza próba detronizacji dynastii Merowingów podjęta przez Girmalda, majordomusa Austracji, zakończona klęską. Kolejna próba przewrotu kończy się sukcesem i władzę przejmuje Pepin z Heristalu, który położył kres rozbiciu dzielnicowemu. Walki z państwem Fryzów i pragnącymi zrzucić zwierzchnictwo Franków Alamanami.

Po śmierci Pepina władcą zostaje jego syn Karol Młot (Martel) sprawując funkcję faktycznego władcy. Od 721 roku władza teoretycznie sprawowana jest przez marionetkowego króla z dynastii Merowingów

732 - bitwa pod Poitiers - zwycięstwo wojsk frankońskich nad Arabami

Po śmierci Karola władzę obejmuje Pepin Krótki, zwraca się do papieża z pytaniem kto to powinien mieć koronę: dynasta czy ten co na prawdę sprawuje władzę. Szukający sojuszników papież popiera Pepina Krótkiego

751 - zgoda na detronizacje dynastii Merowingów. Monarchia dziedziczna zastępowana jest przez elekcyjną (kandydaci mogli pochodzić tylko z dynastii karolińskiej)

754 - wyprawa w obronie papiestwa przeciw Longobardom ze zdobycznych terenów ustanowione zostaje Państwo Kościelne

756 - druga wyprawa na Longobardow, powiększenie terytorium Państwa Kościelnego

768 - śmierć Pepina Krótkiego, kraj został podzielony pomiędzy dwóch synów ale na szczęści dla Karola jego brat szybko umarł i cała władza przeszła w jego ręce.

773 - wyprawa na Longobardów, Karol koronował się na Króla Longobardów

779-804 - zdobycie i chrystianizacja Saksonii

781 - koronowanie syna Karola Wielkiego -Pepina (4 lata)- na króla Włoch

788 - aneksja Bawarii

795 - początek wojny z Muzułmanami

800/25 grudzień - koronacja na cesarza

814 - śmierć Karola Wielkiego, władzę objął jego najmłodszy syn Ludwik

843 - traktat w Verdun; podział państwa:

• Lotar - Włochy i pas ziemi biegnący od Alp do Morza Północnego
• Ludwik Niemiecki - dzisiejsze Niemcy
• Karol Łysy - Francja

W zgodnej opinii historyków Karol Wielki uznawany jest za najwybitniejszego władcę państwa frankońskiego. W średniowieczu stanowił wzór władcy idealnego, rycerza i gospodarza. Był świetnym politykiem i wodzem oraz mecenasem nauki i kultury. Sprowadził na swój dwór wielu wybitnych uczonych, między innymi Alkuina z Yorku i Einharda. Już współcześni w uznaniu zasług nadali mu przydomek Wielki, zaś w językach słowiańskich jego imię stało się synonimem godności królewskiej.

Jego rozumienie władzy królewskiej i powinności władcy w stosunku do Kościoła spowodowało znaczne zacieśnienie więzów łączących państwo i Kościół. Karol Wielki za swój obowiązek uważał walkę z poganami i niewiernymi, a także umacnianie wiary chrześcijańskiej. Antypapież Paschalis III, doceniając pobożność i wkład Karola w rozwój Kościoła i Państwa Kościelnego, kanonizował go w 1165 roku. Kanonizacja nie została uznana przez Kościół katolicki, ale nie było to przeszkodą w szerzeniu się lokalnych kultów władcy. Jednak szerzenie chrześcijaństwa odbyło się drogą ciężkich walk, w których życie straciło 1/4 liczby mieszkańców Saksonii. Jeszcze do niedawna toczono spory mające ustalić jakiej był narodowości: francuskiej czy niemieckiej, niektórzy jednak uznają, że spór o to nie ma już znaczenia. Jako twórca uniwersalistycznego państwa, inicjator idei jedności europejskiej, Karol Wielki może być śmiało nazywany ojcem Europy. W związku z tym stawiany jest przez zwolenników Unii Europejskiej, obok późniejszego cesarza Ottona III, w rzędzie patronów Wspólnoty Europejskiej.