Odrodzenie

pierwsza  |  ...  |  12  |  13  |  14  |  15  |  16  |  17  |  18

Język polski, Odrodzenie

"Treny" wydane po raz pierwszy w 1580 roku nie miały tytułów poza trenem XIX, który nosi tytuł "Sen". Przyczyną napisania "Trenów" była śmierć najmłodszej córki Kochanowskiego, Urszulki, dziecka bardzo uzdolnionego, niejednokrotnie nazywanego przez ojca słowiańską Safoną. Jej śmierć przyszła nagle, niespodziewanie w 1579 roku. "Treny" przedstawiają obraz ojcowskiego bólu i żalu. Jednak przypuszcza się, że nie powstały one od razu. Jako pierwsze zostały napisane treny środkowe zbioru, najbardziej wzruszające i tragiczne w odbiorze jako bezpośrednia reakcja na śmierć ukochanego dziecka. Tren - wiersz żałobny, lament, żal, epitafium, epicedium. Treny pisano już w starożytności. Najczęściej poeci opiewali w nich zalety zmarłych, wielkich ludzi. Jednak niejednokrotnie wyrażone w nich uczucia były sztuczne, gdyż ich autorzy nie znali często ludzi, o których pisali zazwyczaj na zamówienie. Tymczasem "Treny" Jana Kochanowskiego...

Więcej o: "Treny" - wyraz przeżyć i filozofii Jana Kochanowskiego.

Język polski, Odrodzenie

Kochanowski poświęca swe utwory głównie postawie życiowej, filozofii przez siebie wypracowanej, łączącej elementy filozofii antycznych i jemu współczesnych. Jego utwory literackie są odbiciem wewnętrznych przeżyć autora, są jego spojrzeniem na świat. Było to zgodne z duchem epoki, w której człowiek stał się ośrodkiem zainteresowania. Kochanowski łączy więc filozofie starożytne z renesansowym spojrzeniem na rolę człowieka w świecie. Taką postawę przyjął w "Pieśniach", w których nie tylko chwali harmonię świata, ale również daje rady dotyczące życia człowieka (np. "Pieśń IX"). "Miło szaleć kiedy czas po temu" - należy cieszyć się życiem, bawić się przy suto zastawionym stole i pełnym dzbanie wina. Zabawie należy oddać się całkowicie, zgodnie ze starożytną horacjańską zasadą "carpe diem" (chwytaj dzień). Kochanowski pojmował humanistyczny (patrz hasło: humanizm) ideał szczęścia jako możliwość...

Więcej o: Człowiek - główne hasło epoki renesansu, poezja o nim i dla niego (Kochanowski)

Język polski, Odrodzenie

W XVI w. tak szybko przybywało pism polemiczno-wyznaniowych, że w Polsce jeszcze w 1520 r. wyszły dwa zakazy (edykty) królewskie, zabraniające przywożenia ich do Rzeczypospolitej, zwłaszcza dzieł Lutra. Jak się jednak okazuje z dalszych postępów reformacji (od śmierci Zygmunta Starego), rozporządzenia takie niewiele pomogły. Prąd ten - w odróżnieniu od innych krajów europejskich - wydał w Polsce piękną, choć nie do końca zrealizowaną, ideę tolerancji religijnej. Rzeczpospolita stała się schronieniem prześladowanych antytrynitarzy włoskich i braci czeskich. Rozdział zaś na katolików, luteranów (głównie mieszczaństwo) i kalwinów (głównie szlachta), acz dość wyraźnie zaznaczony, nie przekreślał podstawowych zasad współżycia. W 1570 r. doszło do tzw. zgody sandomierskiej między poszczególnymi odłamami reformacji, jednak z wyłączeniem arian. Bracia polscy (arianie, antytrynitarze) Bracia polscy to najbardziej...

Więcej o: Reformacja w Polsce

Język polski, Odrodzenie

Mikołaj Rej "Krótka rozprawa..." - ukazanie stosunków społecznych panujących na wsi, sytuacji chłopów pańszczyźnianych wykorzystywanych zarówno przez szlachtę, jak i przez duchowieństwo. Pleban nie troszczy się o dobro duchowe swoich "owieczek", tylko z dużą gorliwością zbiera dziesięcinę. Pan również żyje w zbytku, podczas gdy jego poddani cierpią niedostatek. Pan i Pleban osiągają porozumienie kosztem Wójta, który przecież i tak - ich zdaniem - da sobie radę. "Żywot człowieka poczciwego" - opis życia szlachcica-ziemianina, któremu gospodarowanie zapewnia dostatek i jest źródłem wielu radości i satysfakcji. Jego życie jest podporządkowane naturalnym zasadom i każdej porze roku odpowiada pewien etap życia (dzieciństwo, młodość, wiek dojrzały, starość). Rej eksponuje w postawie szlachcica wiele zalet: umiłowanie prawdy i sprawiedliwości, umiarkowanie i roztropność, co zgodnie z etyką renesansową ma zapewnić...

Więcej o: Różne spojrzenia na wieś polską XVI w. Dlaczego ziemiański styl życia był wówczas atrakcyjny?

Poznaj potęgę umysłu: Poznaj złote myśli, ucz się wydajniej, wykorzystaj wiedzę innych, dowiedz się jak zrealizować swoje cele.

pierwsza  |  ...  |  12  |  13  |  14  |  15  |  16  |  17  |  18