Odwzorowanie geograficzne (kartograficzne)

Geografia, Geografia fizyczna

Odwzorowanie geograficzne (kartograficzne) to dwuwymiarowe przedstawienie powierzchni pewnego obszaru. Jedynie odwzorowanie na sferze - globus - w pełni zachowuje proporcje obszarów, odległości i kierunków. Nie da się przenieść mapy ze sfery na płaszczyznę bez pewnych deformacji. Deformacje generalnie są małe w pewnym punkcie czy też wzdłuż pewnej linii i powiększają się w miarę oddalania się. Dlatego do różnych map używa się różnych odwzorowań - takich które minimalizują deformację interesującego nas obszaru. Dla map wielkoskalowych (np. planów miast) deformacje spowodowane rzutowaniem nie grają większej roli. Sposób przedstawienia siatki geograficznej na płaszczyźnie nazywamy odwzorowaniem kartograficznym.

W zależności od elementu, którego wierność odwzorowanie zachowuje wyróżnia się odwzorowania:

  1. wiernoodległościowe
  2. wiernokątne
  3. wiernopowierzchniowe
  4. umowne, które nie zachowują wierności któregokolwiek z elementów, ale zniekształcenia są niewielkie.

Obraz siatki kartograficznej na mapie może się bardzo różnić. Zależy on od powierzchni, na którą geometrycznie rzutuje się fragment powierzchni Ziemi oraz od położenia tej powierzchni. Rzutowanie geometryczne dokonuje się na płaszczyznę lub powierzchnię bryły dającej się płasko rozwinąć.

Rodzaje odwzorowań wyróżnione ze względu na kształt i położenie powierzchni rzutu:

  1. walcowe - siatka geograficzna z globu zostaje przeniesiona na styczny do niego walec
  2. stożkowe - powierzchnią rzutowania jest stożek :
  3. azymutalne (płaszczyznowe) - siatka przeniesiona jest na płaszczyznę - pochodne - powstają z przekształcenia jednego lub kilku odwzorowań kartograficznych.

Odwzorowanie walcowe to odwzorowanie geograficzne, w którym kula ziemska jest rzutowana na powierzchnię boczną walca, która jest następnie rozwijana do płaszczyzny. Walec najczęściej przykłada się tak, żeby stykał się z kulą ziemską na równiku, choć możliwe są też inne ustawienia.

Odwzorowanie stożkowe to odwzorowanie geograficzne, w którym kula ziemska jest rzutowana na powierzchnię boczną stożka, która jest następnie rozwijana do płaszczyzny. Stożek jest ułożony tak, że jego wierzchołek znajduje się nad pewnym punktem, np. jednym z biegunów i styka się (w tym wypadku) z kulą ziemską na pewnym równoleżniku. Rzut jest dokonywany przez poprowadzenie półprostej od środka Ziemi przez rzutowane miejsce na punkt na powierzchni stożka. Równoleżniki będą rzutowane na równoległe łuki, południki zaś na półproste o równych kątach między sobą.

Odwzorowanie azymutalne (płaszczyznowe) to odwzorowanie geograficzne, w którym kula ziemska jest rzutowana na płaszczyznę. Punkt styku między kulą ziemską a płaszczyzną może być wybrany dowolnie, i deformacje będą najmniejsze w okolicy tego punktu. Największe deformacje pojawią się więc na drugiej półkuli, która teoretycznie nie powinna nawet zostać pokazana (jednak, jako że projekcji tej nie wykonujemy fizycznie, można za pomocą odpowiednich wzorów matematycznych również i te obszary umieścić na mapie).

W zależności od punktu przyłożenia powierzchni rzutowania odwzorowania dzielimy na:

  1. azymutalne - z punktem stycznym do bieguna;
  2. poprzeczne - z punktami stycznymi do równika;
  3. ukośne - z punktem stycznym w innym miejscu niż równik i biegun.

Metody przedstawiania zjawisk na mapie:

metoda sygnaturowa za pomocą znaków geometrycznych, liter, obrazków, pozwala lokalizować na mapie obiekty ważne, ale tak małe, że nie mogą być pokazane w skali mapy, np. złoża surowców uprawiane rośliny i hodowane zwierzęta .

metoda kropkowa polega na umieszczeniu w miejscach występowania zjawiska kropek, przy czym każdej kropce przyporządkowana jest waga, czyli wartość liczbowa. Zagęszczenie kropek pokazuje intensywność zjawiska.

Podobne tematy

Obieg Ziemi dookoła Słońca

Ruch obiegowy Ziemi jest to ruch wykonywany przez Ziemię...

Geografia polityczna w tabelach

Portugalskie enklawy - Goa, Timor, Diu, Daman -...

Strefy oświetlenia Ziemi

Oś ziemska jest nachylona w stosunku do ekliptyki pod...

Roślinność strefy subarktycznej i arktycznej

Klimat okołobiegunowy - obejmuje dwa typy...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów