Oświecenie

pierwsza  |  ...  |  2  |  3  |  4  |  5  |  6  |  7  |  8  |  ...  |  ostatnia

Język polski, Oświecenie

O ile poprzednia epoka wywodziła swą nazwę od klejnotu, o tyle kolejna zaczerpnęła ją od światła. Ówcześni ludzie mówili o swej epoce jako o "wieku rozumu" (w Anglii), "wieku filozofów" (we Francji) czy "wieku oświeconym" (w Niemczech). Zwłaszcza to ostatnie określenie zyskało powszechną akceptację i szybko rozpowszechniło się w całej Europie, dając nazwę nowemu okresowi literackiemu. Mimo bowiem wielu odrębności i różnic narodowych, oświecenie miało zasięg ogólnoeuropejski. Przyniosło Europie i światu wiele przełomowych wydarzeń. We Francji zaowocowało Wielką Rewolucją i Deklaracją Praw Człowieka i Obywatela. Kolonie angielskie w Ameryce wywalczyły niepodległość, tworząc Stany Zjednoczone, a w Polsce myśl oświeceniowa zainspirowała wielki ruch reform, uwieńczony uchwaleniem Konstytucji 3 Maja. Najlepszym odzwierciedleniem zmian dokonujących się w ówczesnej Europie mogą być losy Francji. W początkowym okresie...

Więcej o: Wprowadzenie do oświecenia

Język polski, Oświecenie

Geneza oświecenia w Polsce związana jest z kryzysem sarmatyzmu oraz jego politycznymi i kulturalnymi skutkami. Należy do nich zaliczyć szlachecki republikanizm i parlamentaryzm za wszystkimi narosłymi przez wieki deformacjami. Krytykowano także literaturę bezkrytyczną i pełną ozdobnego pustosłowia. Bezprzykładna anarchia, pozorny charakter szlacheckiej demokracji i równości, upadek gospodarczy i utrata możliwości stanowienia o losach własnego państwa zadecydowały o odmienności polskiego oświecenia. Nadrzędną sprawą dla twórców oświeceniowych w Polsce stała się walka o naprawę Rzeczypospolitej. Twórcy krytykowali szlachtę za odejście od ideałów sarmackich. Rzeczywistość znacznie odbiegała od tego wzorca i to było przyczyną anarchii w państwie I. Krasicki; J.U. Niemcewicz - "Powrót posła"). Także publicyści epoki oświecenia wypowiadali się krytycznie na temat szlachty polskiej. Adam Naruszewicz - autor ośmiu satyr...

Więcej o: Oświecenie - epoka polemiki z sarmatyzmem

Język polski, Oświecenie

Druga połowa wieku siedemnastego i początek osiemnastego pogrążył nasz kraj w głębokim zacofaniu kulturalnym i dusznej atmosferze marazmu i konserwatyzmu. Świeże prądy umysłowe z Zachodu związane z epoką Oświecenia, dotarły i do Rzeczpospolitej, choć początkowo przeszczepiali je na nasz grunt bardzo nieliczni. Liczyli, że nowe idee (podobnie jak na Zachodzie) dotrą do społeczeństwa, a szczególnie do szlachty - jego kierowniczej warstwy, i pozwolą uporać się z przeżytkami feudalizmu polskiego. Wstępna faza Oświecenia - czasy saskie - miała szczególnie ciężkie zadania przed sobą, ponieważ kraj w tym okresie znalazł się na kulturalnym, społecznym i moralnym dnie. Mimo to udało się dokonać przewrotu umysłowego, który był wstępem do dalszych działań. Nastąpiło to mniej więcej w latach trzydziestych XVIII wieku. W latach czterdziestych, działania te zaowocowały powstaniem licznych instytucji naukowych i kulturalnych w duchu...

Więcej o: Życie kulturalne i umysłowe w czasach stanisławowskich

Język polski, Oświecenie

Styl renesansowy - Kaplica Zygmuntowska, Wawel (dziedziniec arkadowy), poznański ratusz. Prostota, harmonia, spokój i umiar. Obowiązywała bryła o doskonałych proporcjach oraz pięknej ornamentyce. W przeciwieństwie do gotyku, wprowadzono linie horyzontalne, a spadziste dachy ozdobiono attykami (ozdobnymi ściankami). Zasadnicze cechy: arkadowe dziedzińce, widokowe balkony, skrzyńce, czyli kasetonowe stropy z rozetami lub głowami, sklepienia z ornamentami wyciskanymi w szlachetnym wapienno-gipsowym tynku, okna zwane lunetami, umieszczone często poniżej sklepień, we wgłębieniach. Ściany upiększano fryzami, freskami lub wielobarwnymi sgraffitami (zeskrobywanie według wzoru kilku warstw z barwnych tynków). Ceglaną, gotycką czerwień zastąpiły jasne elewacje. Sztuka służyła człowiekowi, budowano więc zamki, pałace, ratusze, kamienice, dwory, renesansowe kaplice rodowe. Styl barokowy - Kościół św. Piotra i Pawła w Krakowie, pałac...

Więcej o: Cechy architektury renesansowej, barokowej i klasycystycznej

Poznaj potęgę umysłu: Poznaj złote myśli, ucz się wydajniej, wykorzystaj wiedzę innych, dowiedz się jak zrealizować swoje cele.

pierwsza  |  ...  |  2  |  3  |  4  |  5  |  6  |  7  |  8  |  ...  |  ostatnia