Patriotyzm w utworach Potockiego

Najwybitniejszym poetą polski drugiej połowy XVII wieku był Wacław Potocki. Zgodnie z literackim obyczajem swej epoki czerpał swe pomysły twórcze, a niekiedy całe wątki tematyczne z istniejących już utworów, rodzimych i obcych, nadając im własny kształt i piętno swej indywidualności. Najbardziej znane jego utwory to wierszowana kronika rycerska pt. "Wojna Chocimska" oraz dwa ogromne zbiory wierszy "Moralia" i "Ogród fraszek". Wacław Potocki pisał językiem niewyszukanym, lecz żywym i obrazowym, czerpiąc słownictwo z zasobów mowy codziennej. Wiek XVII był okresem wielkich klęsk politycznych polski. Poeta widział obojętność szlachty na upadek znaczenia ojczyzny. Podjął więc próbę wskrzeszenia tradycji rycerskich i obudzenie ducha patriotycznego u szlachty. Obszerny poemat pt. "Wojna Chocimska" autor ukończył w 1670 roku. Materiał dostarczyły mu głównie pamiętniki uczestnika tej bitwy Jakuba Sobieskiego. Poemat ten bardzo dokładnie opisuje przygotowania do walki wojsk Polskich i tureckich, a następnie dzień po dniu wydarzenia bitwy pod Chocimiem. Poeta nie rezygnuje z wyrażenia uczuciowego stosunku do opisywanych spraw. Nad całym obrazem góruje uczucie miłości do ojczyzny, szczególnie uwydatnione w mowie Chodkiewicza, którą cechuje bardzo uroczysty styl. Utwór ten miał być poematem "ku pokrzepieniu serc" i wobec ponownej groźby wojny z Turcją powinien budzić patriotyzm. Wiersz pt." Pospolite ruszenie" ukazuje rozprzężenie wśród szlachty, która zajmuje się jedynie swoimi prywatnymi sprawami. Pomimo bezpośredniego zagrożenia ze strony Kozaków, szlachta nie zajmuje stanowisk bojowych gdyż smacznie śpi.