"Przedwiośnie" - jako powieść - dyskusja ideowa.

Język polski, Okres Międzywojenny

1) Wizja szklanych domów
Pierwsza propozycja naprawy Rzeczypospolitej opiera się o postęp naukowo - techniczny, szklane domy, których twórcą był daleki krewny doktor Baryka. Jest to genialny wynalazek, który w całkowity sposób zmienia warunki życia i sposób myślenia Polaków (szklane domy były tanie, dostępne dla wszystkich, funkcjonalne, zdrowe, trwałe i wytrzymałe) - jednym słowem idealne. Na ich przykładzie Żeromski sugeruje, że sposobem naprawy kraju jest rewolucja naukowo-techniczna - czynnik w naturalny sposób wymuszający realizację takich wartości jak : równość, sprawiedliwość, dobrobyt, zdrowie. Wizja ta jednak opowiedziana przez Seweryna Barykę ma charakter baśniowy, utopijny, a w związku z tym nie możliwa jest do zrealizowania. Żeromski neguje więc rewolucję naukowo - techniczną jako jeden ze sposobów naprawy kraju. Utopijność tej propozycji wyeksponowana zostaje w momencie zderzenia jej z prawdziwą sytuacją społeczną, ekonomiczną i polityczną młodego państwa.

"Szklane domy kosztują niezmiernie tanio, gdyż przecie przy ich budowie nie ma murarzy, cieśli, stolarzy i gonciarzy, sam materiał jeno transport na miejsce i dwu, trzech monterów. Sam dom - bez robót ziemnych - buduje się w ciągu 3-4 dni".

"Obszerne gromadzkie szklane obory i gromadzkie chlewy dają możność rozwinięcia nowych przemysłów mlecznych, kooperatywnej hodowli świń. Znika cuchnąca obórka dla każdej chorej na gruźlicę krowiny i znika dwakroć bardziej cuchnący chlewik dla brudnej świnki mającej na sobie i w sobie miliony zarazków chorobotwórczych".

2) Program reform społeczno - politycznych zaproponowanych przez Gajowca
Koncepcja Gajowca tzw. gajowszczyzna. Gajowiec - dawny adorator matki Cezarego, a teraz jego opiekun wyznaje ideę "Polski złożonej z 3 połówek". Jest zwolennikiem reformy rolnej i walutowej, upowszechnienia oświaty, wzmocnienia armii i policji, ładu społecznego. Wierzy w systematyczne reformy ekonomiczne, powolne wychodzenie z zaborczych zaszłości, konieczność wzmocnienia pieniądza i włożenia w reformę ogromu pracy. Uważa również, że doprowadzone do granicy cierpliwości społeczeństwo nie będzie tak długo czekać, że gwałtowny wybuch niezadowolenia może zniweczyć podobne reformy.

3) Ideologia komunistów
Jest to postawa niepopularna w międzywojennym okresie, gdyż za wzór stawiała rewolucję rosyjską i głosiła jedność klas jako wartość wyższą niż odrębność narodowa. Wśród argumentów "za" Żeromski stawia krytyczną sytuację robotników i biedoty, stan ekonomiczny i zdrowotny tych ludzi, wizję więzień przepełnionych "przestępcami politycznymi" czyli komunistami. Lecz natychmiast przedstawia kontrargumenty : wizję władzy w rękach klasy robotniczej jako wizję władzy w rękach ludzi, którzy jej nie uniosą - chorych i ciemnych, ironicznie określa wizję rewolucji jako "raju na wzór Baku". Polskę widzi jako ideał naczelny, rząd i prawo jako rzetelne wartości. Postać Lulka jest wyraźnie antypatyczna, a końcowa scena Cezarego Baryki wśród demonstrantów obok Lulka, nie jest jednoznaczną decyzją. Baryka idzie wśród robotników, ale oddzielnie, sam. Tak jakby uznawał ich racje, lecz nie podpisywał się pod całością koncepcji.

Żeromski charakteryzuje dokładnie każdą z trzech zaprezentowanych propozycji podkreślając własny dystans wobec każdej z nich. Negatywnie ustosunkowuje się do ideologii komunistycznej, sceptycznie podchodzi do programu rewolucji naukowo - technicznej. Najbliższa wydaje się mu koncepcja Gajowca, choć i tu punktuje słabe strony.

Dystans wobec każdej koncepcji widać poprzez :
- kreację postaci (Lulek, Gajowiec)
- ironię narratora
- wypunktowanie i wyeksponowanie słabości każdej z tych koncepcji.

Podobne tematy

Dzieje domu Edypa - Legendy Tebańskie

Pewnego razu, najurodziwsza wtedy kobieta na ziemi -...

"Świętoszek" Moliera jako komedia klasyczna

Molier to jeden z twórców francuskiego klasycyzmu,...

Twórczość Bolesława Prusa

Dziennikarstwo Swoje pierwsze utwory napisał jako...

"Ojciec Goriot" Balzaca.

Bohaterowie "Ojca Goriot" mają poza funkcją...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów