Realne i etymologiczne znaczenie wyrazów - omów zagadnienie na wybranych przykładach

Etymologia to dział historii języka zajmujący się pochodzeniem wyrazów oraz ewolucją ich znaczenia i formy.

Bóg (bog) - w "Legendzie o św. Aleksym" - z prasłowiańskiego oznacza bogactwo, szczęście oraz wtórne, pochodzące od tych wyrazów znaczenie: ten, który udziela bogactwa, szczęścia oraz bóstwo. Do dzisiaj zawarty jest ten człon w wyrazach bogaty, ubogi.

Zboże - pochodzi od słowa Bóg, pierwotnie oznaczało bogactwo ogólnie, a dopiero później nabrało znaczenia bogactwa, majątku, dzisiejszego zboża. Od Zboża pochodzi prośba o Zbożny pobyt na ziemi, czyli o dostatnie życie.

Święty - wyraz o genezie prasłowiańskiej, którego forma uległa niewielkim przekształceniom, ale nastąpiło przesunięcie jego znaczenia. Pierwotnie znaczył: silny, mocny, potężny (w kategoriach fizycznych). Po przyjęciu chrześcijaństwa zaczął on oznaczać człowieka niezwykłego (w jakimś sensie mocnego, potężnego), ale w kategoriach moralnych charakteryzującego się niezwykłymi przymiotami ducha.

Bogurodzica - Bogu + rodzica - pierwszy człon to celownik l.p. Pochodzi prawdopodobnie od greckich słów. "Rodzica" to żeński odpowiednik "rodzic" oraz zbiorowego "rodzice".

Bydlić - z "Satyry na leniwych chłopów". Pierwotnie był czasownikiem, który obecnie już nie występuje - znaczył współżyć, postępować, być, przebywać. Etymologicznie łączył się on z rzeczownikiem bydło, który pochodził od czasownika "być". Dlatego też bydlić to być, przebywać, żyć, a bydło to majątek - to, co jest podstawą bytu, by później nabrać znaczenia krowy, woły.

Miednica - z "Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią". Pierwotnie oznaczał miskę z miedzi, dlatego żółte lica śmierci porównywane są z miednicą. Później miednica oznaczała miskę w kolorze zbliżonym do koloru miedzi, by w końcu oznaczać dużą miskę do mycia, wykonaną z dowolnego materiału.