Reformacja

REFORMACJA - ruch polityczno religijno społeczny w Europie XVI w. mający na celu usprawnienie, ulepszenie działalności Kościoła

SYTUACJA W KOŚCIELE

• niewola Awiniońska 1305 - 1378 odbierano prawo własnego sądownictwa, narzucano podatki, ingerowano w wybór biskupów
• Wielka Schizma 1378 - 1449 Na stolicy apostolskiej zasiadało dwóch, a nawet trzech papieży
• Upadek moralny
• Szerzył się nepotyzm ( obsadzanie stanowisk rodziną )
• Sprzedaż odpustów ( nie wiara podstawą zbawienia, lecz pieniądz )
• Niski poziom intelektualny
• Prywata, rozpusta
• Walka o stanowiska
• Odrodzenie, rozwój nauki
• Pojawienie się krytycznego podejścia do biblii
• Rozwój ksiąg

SYTUACJA W NIEMCZECH

• całkowite rozbicie polityczne
• władza cesarska ograniczona
• przez Niemcy przebiega granica podziału Europy
• bogacenie się książąt, duchowieństwa
• mieszczaństwo, chłopi żyli w ubóstwie

ZALOŻENIA WYZNAŃ

• usprawiedliwienie przez wiarę. Wiara podstawą zbawienia
• odrzucenie roli kapłana, jako pośrednika między wiernymi, a Bogiem
• jedynie Biblia jest nieomylna

LUTERANIZM

Założycielem M. Luter - augustianin, doktor teologii. Sformułował 95 tez. Biblia jedynym źródłem wiary. Odrzucenie autorytetu papieża. Zwierzchnikiem Kościoła Chrystus.  Dwa sakramenty uznawał chrzest, komunia. Potępiał oddawanie czci obrazom i reliktom. Zniesienie celibatu, sprzedaży odpustów, Konfiskaty zakonów i ich majątków.

KALWINIZM

Twórcą J. Kalwin. Według kalwinizmu Bóg przed wiekami podzielił ludzi na potępionych i wybranych. Życie ówczesne jest tylko tego potwierdzeniem. Przejawem łaski Bożej miało być cnotliwe życie złożone z nieustającej pracy i rezygnacja z jakichkolwiek przyjemności. Kalwinizm nie uznawał przemiany chleba i wina.

ANGLIKANIZM Władca państwa był głową Kościoła. Zniesienie zakazów. Kościół nie mógł posiadać żadnych dóbr ziemskich. Wprowadzony miał być język narodowy do liturgii Kościoła, zniesienie celibatu.

REZULTATY REFORMACJI W EUROPIE

• Niemcy; po wojnach religijnych ustalono w Augsburgu 1555 zasadę "czyj kraj tego religia", utrwala się podział na państwa katolickie i luterańskie.
• Państwa skandynawski; przyjęcie luteranizmu przez władców ze względów ekonomicznych ( sekularyzacja majątków Kościoła katolickiego.
• Szwajcaria, Niderlandy, Siedmiogród; popularyzacja kalwinizmu
• Francja; Noc Św. Bartłomieja 1572 ( rzeź hugenotów, czyli wyznawców kalwinizmu we Francji); edykt w Nantes 1598 - król Henryk IV zapewnił hugenotom znacz swobody ( religijne, polityczne i wojskowe)
• Anglia; akt supremacji 1534 wydany przez króla Henryka VIII oznaczał zerwanie Kościoła w Anglii papiestwem i podporządkowanie jego struktur władcy ( model Kościoła narodowego )

KONTREFORMACJA - walka prowadzona przez Kościół katolicki z postępami reformacji.

SOBÓR TRYDEŃSKI 1545 - 1563 Rozpoczął się za pontyfikaty Pawła III, a zakończył za Piusa IV. Postanowienia : Pismo Św. jest podstawą, nadal obowiązuje 7 sakramentów, podtrzymano dogmaty o czyśćcu, o łasce uświęcającej, o drodze Kościoła do zbawienia. Utrzymano wyłączne prawo Kościoła do interpretacji Pisma Św. Możliwość skrócenia kar czyśćcowych poprzez odpusty, modlitwę i ofiary. Rozwinięto kult świętych, liturgia nadal w języku łacińskim, prymat papieża nad soborem czyli kurializm, obowiązek przebywania biskupów w diecezji, zakładanie seminariów duchownych. 1564 ogłoszono trydenckie wyznanie wiary.

INKWIZYCJA - instytucja do zwalczania herezji ( odstępstwa od wiary ) zreformowana przez Pawła III w 1542 r. : utrzymanie szpiegostwa, donosicielstwa; karano finansowo; pokutę kościelną; banicję czyli wygnanie; długie więzienie; śmierć poprzez spalenie na stosie. Dominikanie zajmowali się korzystanie z Inkwizycji

JEZUICI - założono w 1534 przez Ignacego Loyola, zatwierdzono w 1540. Cechy charakterystyczne : bezwzględnie posłuszny papieżowi, surowa dyscyplina, bronili katolicyzm. Na czele zakonu stał generał. Zakres działalności : Europa, Indie, Ameryki.

WOJNY RELIGIJNE

• Początek wojen religijnych tzw. Wielka wojna chłopska ( 1524 - 1525 ), domagali się poprawy sytuacji materialnej, reformy prawa, wolnego wyboru proboszczów, obniżenia opłat na rzecz kościoła. Krwawo stłumiona wojna
• W 1529 na Sejmie Rzeczy Niemieckiej protest części książąt i szlachty niemieckiej ( zwolennicy reformacji ) przeciwko uchwale zabraniającej głoszenia haseł reformacyjnych. Walki w Niemczech 1546 - 1555 : walka na terenie całego kraju, pomiędzy katolikami a protestantami, pokój w Augsburgu - utrwalenie zasady czyj kraj tego religia
• Wojny religijne we Francji 1562 - 1598 walka o władzę, o obalenie monarchii absolutnej we Francji, motyw religijny drugoplanowy, walka między katolikami ( Walezjusze ) a hugenotami ( Burbunowie ), w 23/24 sierpnia 1572 noc Św. Bartłomieja - rzeź hugenotów, 1598 edykt nantejski wprowadzenie swobody wyznania, zrównania praw.

SKUTKI

• nowe religie
• kontrreformacja Kościoła
• wojny religijne