Rewolucja francuska

Mianem Wielkiej Burżuazyjnej Rewolucji Francuskiej lub rewolucji francuskiej określa się okres w historii Francji (1789-1799), kiedy doszło do obalenia monarchii Burbonów.
Za jej symboliczny początek uważa się zdobycie przez lud Paryża twierdzy Bastylia 14 lipca 1789, natomiast za koniec rewolucji uznaje się kres rządów Dyrektoriatu 9 listopada (18 brumaire'a) 1799, kiedy to Napoleon Bonaparte przeprowadził zamach stanu ogłaszając się Pierwszym Konsulem.

Przyczyny rewolucji:

• absolutne rządy Ludwika XVI 1774 - 1792 i jego żony Marii Antoniny Habsburg
• feudalna struktura państwa będąca sprzecznością z narastającymi tendencjami kapitalistycznymi
• absolutyzm chroni stany wyższe, władcę, kler, szlachtę co pozostaje w sprzeczności z rodzącymi się liberalizmem i hasłami demokracji
• burżuazja posiada władzę ekonomiczną, ale nie posiada władzy politycznej, chce odebrać przywileje władcy, klerowi, szlachcie
• zła sytuacja ekonomiczna ( rozrzutność Marii Antoniny )
• zły stan finansów państwa ( ogromne wydatki na armię, dyplomację, utrzymanie dworu )
• nierównomierny rozwój gospodarczy Francji, spadek produkcji
• wysokie podatki
• klęski żywiołowe ( susza, pomory bydła, nieurodzaj, epidemie )
• inflacja, wzrost cen, bankructwo wielu przedsiębiorstw
• wpływ ideologii oświecenia : wolność - równość - braterstwo, Rosue ( umowa społeczna ), Lock ( traktat o tolerancji ) Monteskiusz ( trójpodział władzy )

Przebieg rewolucji

Król zwołuje Stany Generalne na dzień 5 maja 1789 aby uchwaliły podatki ( Stany Generalne nie były zwoływane od 1613 ). Stan trzeci żąda podwójnej liczby przedstawicieli i przeprowadzenia reform, stan I i II nie chcą wspólnych obrad. Król zamyka sale obrad, stan III przenosi się do sali gry w piłkę ( 23 VI 1789 ) i 9 VII ogłasza się Zgromadzeniem Narodowym, i ogłasza, że nie rozejdzie się bez ustanowienia konstytucji ( od tego momentu Zgromadzenie nazywa się Konstytuantą ). 11 lipca Zgromadzenie powołuje Gwardię Narodową na czele z La Fayettem dla zabezpieczenia porządku w Paryżu. Sytuacja w Paryżu jest podminowana, król ściąga wojska z zamiarem pacyfikacji, uspokaja lud odwołując znienawidzonego ministra Necera.

14 VII 1789 zdobycie i zburzenie Bastylii przez lud paryski, wprowadzono trójkolorową kokardę na znak jedności króla z ludem.

Reformy Konstytuanty 5 VIII 1789 reformy ( poprzedzone wielkimi buntami chłopów na prowincji tzw. Wielka Trwoga )

• - zniesiono podział na stany ( równość )
• - znosi się część świadczeń feudalnych
• - wolność wobec prawa
• - własność
• - braterstwo i tolerancja
• - nowy podział 83 departamenty podzielono na dyskryty à kantony à gminy miejski i wiejski

26 VIII 1789 Konstytuanta ogłasza deklaracje praw człowieka i obywatela autorstwa La Fayetta

• - „wolność - równość - braterstwo"
• - wszelka władza pochodzi od narodu, a nie od króla
• - jednostka ludzka jest wolna, ma prawo do własności
• - niekt nie może być uwięziony bez nakazu sądowego
• - władza państwowa odpowiada przed narodem

We Francji obowiązuje system dwuwładzy, monarchia konstytucyjna ( rządzi król Ludwik XVI ograniczony przez Konstytuantę )

Konstytucja cywilna dla kleru VII 1790

• - wybieralność duchownych
• - przysięga na Konstytuantę
• - dobra kościelne dobrami narodowymi
• - konfiskata klasztorów, dziesięciny
• - ingerencja państwa w stosunki wewnętrzne Kościoła, z wyjątkiem wiary

Uchwalenie Konstytucji 3 IX 1791, Trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą, sądowniczą.

Skutki rewolucji

• ogromne straty ludzkie ( kilkanaście tysięcy )
• zniszczenie całej połaci kraju, dóbr kultury
• zniesienie absolutyzmu
• zniesiono podział na stany
• zrównanie wszystkich wobec prawa
• zniesienie przywilejów szlachty i kryteriów awansu ( decyduje wykształcenie i zasługi )
• początek kapitalizmu, koniec feudalizmu
• sprowadzono swobodę działalności gospodarczej
• swobodne wykonywanie rzemiosła, przemysłu, handlu
• gwarancja nienaruszalności własności prywatnej
• świadomość obywatelska ( ojczyzna, naród, patriotyzm )
• powstał hymn i flaga, święto narodowe
• wpływ ideologiczny na ruchy rewolucyjne w Europie przełomu XVIII i XIX stulecia ( np. w Polsce )
• chłopi otrzymali ziemie na własność ( mogli ją dodatkowo kupić z puli majątków skonfiskowanych szlachcie i Kościołowi )