Inicjatywy Stanisława Augusta (teatr, czasopisma, szkolnictwo, mecenat).

Język polski, Oświecenie

Mecenat. Stanisław August jako polityk nie odniósł większych sukcesów, ale w jako mecenas kultury przyczynił się do jej znakomitego rozwoju. Skupił wokół siebie grono ludzi wykształconych, literatów, malarzy, których wspomagał materialnie, zapraszał na słynne obiady czwartkowe, licząc na ich wkład w tworzeniu światłej i nowoczesnej Polski. Dzięki niemu rozwijało się malarstwo, m.in. Belotto Canaletto (obrazy osiemnastowiecznej Warszawy), Marcello Baciarelli (portrety). Zasługą króla było również założenie w roku 1766 Szkoły Rycerskiej, zwanej Korpusem Kadetów, komendantem której był Adam Kazimierz Czartoryski. Była to szkoła średnia przeznaczona dla młodzieży szlacheckiej, przygotowująca do służby wojskowej, w której głównym zadaniem było wychowanie młodzieży w duchu kultury oświeceniowej i wpojenie obowiązku służby ojczyźnie.

C z a s o p i ś m i e n n i c t w o . "Monitor" wydawany i redagowany przez Franciszka Bohomolca. Pismo wzorowane na angielskim "Spectator", ukazywało się dwa razy w tygodniu i rozwijało działalność społeczną, polityczną i oświatową. Do współpracowników "Monitora" należeli wybitni pisarze, jak Ignacy Krasicki czy Adam Naruszewicz. Na łamach czasopisma propagowano idee oświecenia, walczono z ciemnotą i zacofaniem, ośmieszano sarmatyzm szlachecki. Głównym przedmiotem krytyki stała się obyczajowość szlachecka, a przede wszystkim pijaństwo, marnotrawstwo, życie nad stan, okrucieństwo wobec poddanych, pogoń za cudzoziemszczyzną. Innym czasopismem, o charakterze typowo literackim, były "Zabawy Przyjemne i Pożyteczne". Przyczyniło się ono do kształtowania smaku literackiego, rozwijało zamiłowanie do książki i szerzyło znajomość twórczości najwybitniejszych pisarzy. W "Zabawach.." drukowali swoje utwory tacy poeci jak: Krasicki, Naruszewicz, Kniaźnin, Zabłocki. Codzienne najpopularniejsze to: "Gazeta Warszawska", a w okresie obrad Sejmu Czteroletniego "Gazeta Narodowa i Obca" poświęcona zagadnieniom politycznym - była organem stronnictwa patriotycznego.

S z k o l n i c t w o . Obowiązek szerzenia oświaty, kształcenia umysłów i charakterów, spadł przede wszystkim na szkolnict- wo, którego rozwój w duchu nowoczesności i postępu zapoczątkował Stanisław Konarski i założona przez króla Szkoła Rycerska. Kontynuację ich zamierzeń podjęła powołana w 1773 roku Komisja Edukacji Narodowej (KEN), pierwsza w Europie władza oświatowa o charakterze odrębnego ministerstwa. Szkolnictwo odebrano Kościołowi, a kasacja zakonu jezuitów umożliwiła przekazanie jego majątku na cele oświaty. Komisja postawiła przed sobą wspaniałe cele wychowawcze, a jednym z nich było zmierzanie do tego, by "ucznia sposobnym uczynić do tego, żeby i jemu było dobrze i z nim było dobrze". W szkołach zniesiono łacinę jako język wykładowy i zastąpiono ją językiem polskim. Wprowadzono poglądową metodę nauczania zamiast pamięciowej, wśród przedmiotów nauczania znalazły się: rolnictwo, ogrodnictwo, które łączono z praktycznym doświadczeniem, oraz znajomością fizyki i chemii. Otoczono troską kondycję fizyczną uczniów, wprowadzając, tzw. ćwiczenia cielesne. Komisja przeprowadziła reformę w obu ówczesnych polskich szkołach wyższych: w Akademii Krakowskiej i Wileńskiej. W pierwszej dokonał reformy Hugo Kołłątaj, w drugiej Marcin Poczobut-Odlanicki. Zajęła się także kształceniem i wychowaniem dzieci chłopów i mieszczan, rozwijając sieć szkół ludowych. Do szkół elementarnych po raz pierwszy w dziejach Polski dopuszczono dziewczęta. W 1775 roku założono Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, zajmujące się opracowywaniem podręczników szkolnych. Napisano wówczas pierwszy polski podręcznik gramatyki - "Gramatykę języka polskiego" Onufry Kopczyński. Toczono walkę przeciw francuszczyźnie i zepsutej łaciną polszczyźnie, układano podręczniki wymowy i stylu, oraz wydawano dzieła pisarzy Odrodzenia, przede wszystkim Jana Kochanowskiego, aby od nich uczyć się pięknej polszczyzny.

T e a t r . W 1765 roku powstał w Warszawie pierwszy teatr publiczny, stając się od razu narzędziem wychowania szerokich rzesz widzów teatralnych, przede wszystkim szlachty i mieszczan. Teatr przestał być instytucją zamkniętą, dostępną jedynie dla wybrańców, dla których dawał przedstawienia teatr krakowski (lub teatry magnackie). Służąc oświeceniowej zasadzie, by "uczyć bawiąc" wykorzystuje się na scenie głównie komedie, które poprzez żart i humor ośmieszały groźne dla ogółu wady szlacheckie i uczyły zarazem krytycznie myśleć oraz nakazywały widzieć wady ustroju. W początkowym okresie działalności teatru wystawiano komedie Francisz- ka Bohomolca, które wykorzystywały wprawdzie pomysły Moliera i innych komediopisarzy francuskich, ale przystosowane do rzeczywistości polskiej skutecznie piętnowały nasze wady narodowe, np. "Małżeństwo z kalendarza" ośmiesza szlachcica, pana Staruszkiewicza, który jest człowiekiem zacofanym i przesądnym, a jego cała wiedza o świecie ogranicza się do informacji zawartych w starym kalendarzu.

K o l e k c j o n e r s t w o . Stanisław August kolekcjonował rzeźby, obrazy wykupując je od artystów, dając tym samym przykład bogatym magnatom. Pomoc artystom, kolekcjonerstwo, zmiana obyczajowości z barokowej - sarmackiej, na oświeceniową, rozwinięcie i zreformowanie oświaty dało szansę istnienia polskości przez ponad 150 lat panowania zaborów.

Podobne tematy

Na czym polega mesjanizm narodowy w widzeniu księdza Piotra?

Bóg nie odpowiedział dumnemu Konradowi, miotającemu...

Podobieństwa i różnice w postawie i losach A. Kmicica i J. Soplicy

Soplica: w młodości hulaka, mający za sobą...

Miłość romantyczna

Miłość w romantyźmie jest: jednym z...

Motywy mitologiczne i biblijne inspiracją dla twórców współczesnych.

-Jan Kochanowski "Czego chcesz od nas Panie" - motyw...

Scharakteryzuj zjawisko sarmatyzmu

Sarmatyzm głosił, że Polacy pochodzą od...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów