Motywy romantyczne w literaturze polskiego pozytywizmu.
Język polski, PozytywizmLiteratura pozytywizmu, choć z założenia opozycyjna do romantycznej, czerpała z niej motywy, przede wszystkim z powodu trwającej nadal niewoli.
Powtarzającym się problemem jest walka wyzwoleńcza "za wolność naszą i waszą". Bohaterowie są uczuciowi, zindywidualizowani, głęboko przekonani o swojej misji. Widać go w sienkiewiczowskiej "Trylogii", pisanej dla utrzymania ducha narodowego wśród Polaków. Wypełniona jest walką heroiczną, nie zawsze zgodną z rycerskim kodeksem ( patrz "Konrad Wallenrod" ), której główny bohater jest wzorowany na mickiewiczowskim Soplicy. Także echa walk docierają do nas z "Lalki", której dwaj bohaterowie brali udział w narodowych powstaniach i konspiracji. Najwięcej nawiązań dotyczy niedawnego powstania, a w szczególności przyczyn kolejnego upadku narodowego zrywu, połączonego z represjami. Pewien rodzaj diagnozy stawia Prus w "Omyłce", ukazując ludzi gołosłownych, tchórzliwych, traktujących patriotyzm jako modę i sposób zaimponowania towarzystwu. Skrytykowane są tu wszystkie postawy wyczekiwania na obcą interwencję, dobrowolne wystąpienie zawsze patriotycznego ludu u boku szlachty czy boski plan cierpienia i zmartwychwstania drugiego narodu wybranego - Polski. Podczas gdy Prus rozprawia się z krótkowzrocznymi organizatorami powstania, Eliza Orzeszkowa postanawia zmitologizować heroizm buntowników za wolność. "Nad Niemnem" to powieść ukazująca owocną współpracę szlachty i chłopów w walce o narodową sprawę; jest to przykład romantycznego zjednoczenia ludzi wszystkich stanów w imię ideału. Także cykl opowiadań "Gloria Victis" to apoteoza walk powstańczych, bez wdawania się w przyczyny ich upadku.
Kolejny powtarzający się motyw to miłość dwojga ludzi. I jak to w romantyźmie bywa, jest ona nieszczęśliwa, napotyka na trudności w postaci opinii ludzi postronnych, wskazujących na mezalians. Motyw Jana i Cecylii, Wokulskiego i Izabeli jest podobny do historii miłości Ewy i Jacka z "Pana Tadeusza" - choć kończą się te historie różnie, to jednak odnajdujemy tu głębokie uczucie, wychodzące naprzeciw skostniałym ramom tzw. "dobrego obyczaju".
Mamy też w literaturze pozytywizmu romantycznych idealistów, wykonujących swój czysto pozytywny plan z bezprzykładnym oddaniem. Trzech idealistów w "Lalce": Wokulski, Rzecki, Ochocki to przeżytki poprzedniej epoki, egzystujące jedynie dzięki swojej nieprzeciętnej osobowości i chęci do pracy w imię wykazania własnej szachetności. Nierealność ich założeń i planów to kolejny motyw romantyczny w literaturze polskiego pozytywizmu. Podobnie cykl nowel dotyczących założeń nowej epoki : pracy organicznej, pracy u podstaw, asymilacji mniejszości narodowych wypełniony jest bohaterami pełnymi samotnego zapału, skłóconymi z filisterskim otoczeniem. Wykonują oni swój szlachetny plan bez zwracania uwagi na koszty; pragną rozsadzić skostniałe schematy.
Podobne tematyBogowie
Zeus(Ojciec Niebios, Władca Piorunów) i jego żona... Teatr i dramat
Dramat pozytywistyczny rodowodem sięga oświecenia;... Ebenezer Scrooge z "Kolędy prozą" Ch. Dickensa
Trzeba przyznać, iż Ebenezer Scrooge z "Kolędy... Troska o losy ojczyzny w utworach Kochanowskiego i Skargi
Mimo iż u progu wieku szesnastego ojczyzna nasza... Bohater tragiczny w literaturze antycznej, romantycznej i współczesnej
Literatura zawsze poruszała rzeczy najważniejsze w... |
Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
Ebooki edukacyjne
Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?
Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!
Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?
Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?
Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów