Odbicie nastrojów końca wieku w liryce Młodej Polski
Język polski, Młoda PolskaKazimierz Przerwa-Tetmajer
"Koniec wieku XIX" - utwór głęboko pesymistyczny, rysujący sylwetkę dekadenta, dla którego życie jest udręką i wobec którego jest bezsilny. Poeta stawia 10 pytań, będących propozycjami, a może tylko możliwościami przyjęcia określonej postawy wobec życia. Postawy te są różnorakie: przekleństwo, ironia, przyjęcie idei, modlitwa, wzgarda, rozpacz, rezygnacja. Każda z nich spotyka się z negatywną postawą człowieka końca wieku, przekonanego o bezskuteczności jakiegokolwiek czynu, jakiejkolwiek reakcji na rzeczywistość.
"Nie wierzę w nic" - brak podmiotowi lirycznemu wiary, nie pragnie niczego na świecie, ma wstręt do wszelkich czynów, drwi z wszelkich zapałów - oczekuje Nirwany.
"Przeżytym" - klęska ideałów poprzedniego pokolenia, która zniszczyła wiarę i marzenia, na miejsce których nie pojawiły się inne: "natchnień tęcza spłowiała i zbladła, wiary zorza w otchłanie zapadła, gwiazdę nadziei pomrok ćmi".
"Hymn do Nirwany" - tęsknota za unicestwieniem, modlitwa błagalna o stan bezczucia, który oderwie poetę od zła, od powszechnej miernoty, od konieczności myślenia i patrzenia na świat, w którym "ludzka podłość kałem w źrenice bryzga".
"Evviva l'arte" (niech żyje sztuka) - rozczarowanie, gorycz. Utwór zawiera elementy krytyki pod adresem społeczeństwa, w którym pogoń za dobrobytem przesłoniła te ludzkie potrzeby, które wzbogacają duszę. W takim świecie artysta przymiera głodem, a jego życie "splunięcia niewarte". Podtrzymuje go na duchu jedynie świadomość, że sam Bóg obdarzył go talentem, że postawił go ponad tłumem zwykłych zjadaczy chleba.
Jan Kasprowicz
Początkowo pisze sonety o tematyce związanej z niedolą chłopską, ale później ulega nastrojom epoki, odchodzi od realizmu, porzuca postawę społeczną i zainteresowanie problemami wiejskiego ludu.
"Dies irae" i "Święty Boże" - poeta nawiązuje w nich do hymnów średniowiecznych, by wykorzystując ówczesne pojmowanie Boga, rozpatrzyć problem dobra i zła, grzechu i winy, stosunku Stwórcy do świata i człowieka. Oba hymny są przepojone głębokim pesymizem, prowadzącym do nastrojów katastroficznych (przeświadczenie o nieuchronności katastrofy).
"Święty Boże" - zwraca uwagę powtarzający się motyw samotnego grobu, do którego zdąża świat, ludzie i przyroda. Życie jest męką. Człowiek z przerażeniem patrzy na świat, w którym wszystko sprzysięgło się przeciw niemu (burza i chmury nad głową, wiatr deszczem w oczy, ślepa Dola śmieje się dzikim śmiechem), osaczony człowiek nawet w Bogu nie znajduje oparcia, gdyż patrzy On z obojętnością na ludzkie męczarnie, nie próbując nawet interweniować. W takiej sytuacji triumfuje Szatan, którego radują ludzkie łzy, klątwy rzucane przeciw życiu i Bogu, powszechna wędrówka ku mogile. Poeta widzi jednak ratunek w Bogu, trzeba przełamać tylko Jego obojętność, zmusić do okazania mocy, zainteresować człowiekiem.
"Dies irae" (Dzień gniewu) - apokaliptyczna wizja końca świata i Sądu Ostatecznego. Poeta pyta: czy ludzkie cierpienia za popełnione winy powinny mieć w ogóle miejsce, skoro Bóg obok dobra stworzył także zło, wyrażając tym samym zgodę na jego istnienie? Wobec obojętności Stwórcy na zło, które niszczy człowieka, świat musi ulec samounicestwieniu, a wszelka władza przejdzie w ręce Szatana.
Podobne tematyIdeał religijny i rycerski średniowiecza
Krzyż i miecz były symbolami ideałów... Tragedia antyczna na podstawie "Antygony". Dramat antyczny, a dramat szekspirowski.
Początek tragedii greckiej sięga misteriów... "Bogurodzica" jako zabytek języka polskiego, historia utworu, walory literackie
"Bogurodzica" jest najwspanialszą i najstarszą... Czesław Miłosz i Zbigniew Herbert - poeci moraliści. Omów odwołując się do konkretnych przykładów.
Zbigniew Herbert "Pieśń o Bębnie" - Poeta uczy... Bogacwo myśli we fraszkach Jana Kochanowskiego.
Fraszki są to drobne utwory wierszowane, najczęściej... |
Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
Ebooki edukacyjne
Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?
Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!
Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?
Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?
Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów