„Powrót posła” Juliana Ursyna Niemcewicza

Powstał 7 listopada 1790r. w czasie przerwy w obradach sejmu czteroletniego. W sejmie tym istniały dwa obozy: konserwatystów i patriotów. Sztuka ta kształtuje opinie, stanowiska - sarmaty w negatywnym świetle oraz ludzi postępowych w świetle pozytywnym, aby pozyskać głosy niezdecydowanych, żeby ci niezdecydowani nie przystąpili do obozu konserwatystów.. Niemcewicz ośmieszył zacofanie, mentalność sarmatów, którzy pogardzali obcą kulturą a żenili się z polskimi “Francuzkami” dla pieniędzy Charakterystyka postaci: Starosta - tradycjonalista, przeciwnik nowinek, ale dla pieniędzy ożenił się z modną żoną (zakłamanie obłuda); karykatura; na wszystkie wypowiedzi reaguje stanowczo, nie zastanawia się nad sensem swoich słów, uparty; jest to człowiek leniwy, krótkowzroczny, naiwny; zwolennik liberum veto, nie krył się z tym, że w sejmie kupował glosy. Powoływał się na tradycję, której nie pojmował. Znosił bóle i marudzenia żony, ale przez skąpstwo nie chciał rozwodu. Własną córkę jest gotowy oddać każdemu, kto nie zażąda posagu (bark miłości, nie interesuje go szczęście córki). Gadulski odzwierciedla charakter szlachty - lubią gadać po próżnicy.

Komizm

• postaciowy - Gadulski, Szarmancki
• słowy groteska (Szarmancki chwali się podbojami miłosnymi Waleremu - łowca posagów, a nie serc).
• sytuacyjny (nieliczny) np. Gadulski wybiera zięcia
• języka list starościanki

Pierwowzorem Gadulskiego był Suchorzewski. Niemcewicz sparodiował przemówieniq posłów obozu sarmackiego (np. na temat zawierania układów). Gadulski uważał, że Polska nie powinna się z nikim łączyć (brak politycznej orientacji, krótkowzroczność)

kontrast światopoglądów, charakterów, racji, pokoleń

pojawia się ironia element demaskujący