Skały

Geografia, Geografia fizyczna

Skała to zespół minerałów lub wiele ziaren tego samego minerału, powstały w warunkach naturalnych. Wynika stąd, że do skał nie można zaliczyć betonu i innych materiałów wytwarzanych przez człowieka. Najczęściej stosowany w petrografii podział skał opiera się na ich genezie i obejmuje trzy główne grupy: skały magmowe, skały osadowe i skały metamorficzne (przeobrażeniowe).

Skały magmowe swoje powstanie zawdzięczają zjawiskom wulkanizmu i plutonizmu, podczas których magma zastyga pod albo na powierzchni Ziemi (pod postacią lawy). Skały powstające pod powierzchnią Ziemi będą więc nazywane plutonicznymi, a powstające na jej powierzchni - wulkanicznymi. Skład obydwu będzie się różnił, ponieważ zastygająca lawa oddaje do atmosfery związki lotne (np. jak wodę), a więc nie mogą w niej powstawać minerały zawierające takie związki. O tempie wzrostu kryształów decyduje też czas zastygania magmy.

  • Głębinowe - powolna krystalizacja magmy w głębi Ziemi (granit, sjenit, dioryt, gabro)
  • Wylewne - gwałtowne zastyganie i krystalizująca magma na powierzchni Ziemi (bazalt, andezyt, porfif, melafir, pumeks)

Skały osadowe powstają w wyniku sedymentacji, czyli gromadzenia się materiału okruchowego, organicznego lub chemicznego w zbiornikach wodnych lub - rzadziej - w środowisku lądowym. Osady te podlegają następnie procesowi diagenezy, podczas której zmniejsza się odległość pomiędzy poszczególnymi składnikami osadu. Diageneza jest związana z cementacją - procesem, który polega na połączeniu składników spoiwem, którym najczęściej jest krzemionka, węglany, związki żelaza czy ił. Lityfikacja powoduje z kolei przejście ze skały luźnej do skały zwięzłej.

  • Okruchowe - wietrzenie i rozkruszanie skał wcześniej istniejących, powstają na powierzchni Ziemi i w osadach wodnych; okruchy skalne mogą ulegać procesom spojenia i przeobrażenia pod wpływem temperatury, ciśnienia i przemian chemicznych (piaski, żwiry, mułki, iły, piaskowce, glina, mułowce, iłowce, zlepieńce)
  • Organiczne - nagromadzenie szczątków organizmów roślinnych i zwierzęcych w środowisku wodnym i lądowym (wapienie, węgiel (kamienny i brunatny), torf, opoki, ropa naftowa i gaz ziemny)
  • Chemiczne - wytrącanie się z różnego rodzaju roztworów (sole, gipsy niektóre wapienie, naciekowe formy jaskiniowe)

Skały metamorficzne tworzą się w wyników procesów metamorficznych oddziałujących na istniejące już formacje skalne. Działanie poszczególnych czynników metamorfizmu (temperatura, ciśnienie, roztwory hydrotermalne) jest uzależnione od głębokości, na których zjawisko to zachodzi, temperatury, ciśnienia, składu chemicznego i mineralnego skał wyjściowych oraz chemizmu wód (roztworów) dopływających z głębi ziemi.

Podobne tematy

Geosfera i system przyrodniczy Ziemi

System przyrodniczy Ziemi tworzą wyodrębnione w...

Unia Europejska

Unia Europejska - gospodarczo-polityczny związek...

Kryteria atrakcyjności państw

Kryteria ( wskaźniki ) atrakcyjności państw :...

Geografia polityczna w tabelach

Portugalskie enklawy - Goa, Timor, Diu, Daman -...

Geneza, przebieg i skutki odkryć geograficznych

Historia ta jest pisana zawsze z punktu widzenia...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów