Sobory w XV wieku

Sobór powszechny, sobór ekumeniczny - w kościołach chrześcijańskich - spotkanie biskupów całego Kościoła w celu ustanowienia praw kościelnych (kanonów soborowych) i uregulowania spraw doktryny wiary i moralności. Początkowo sobory były zwoływane przez cesarzy rzymskich (bizantyjskich). Sobory Kościoła rzymskokatolickiego (nie uznawane przez pozostałych chrześcijan, w tym prawosławnych i protestantów) są zwoływane przez papieża. Według prawa kanonicznego papież przewodniczy obradom soboru osobiście (lub przez delegatów), a także określa ramy obrad i zatwierdza dekrety soborowe. Śmierć papieża w czasie trwania obrad powoduje ich zawieszenie, i dopiero jego następca może wznowić obrady.

Na początku XV w. nadal istnieją problemy : schizmy, herezji, reformy, a nawet ulegają zaostrzeniu. W 1409r. kardynałowie ze środowiska awiniońskiego i rzymskiego porozumieli się i zwołali sobór w Pizie; niczego tam nie załatwiono, ale wybrano III papieża. Opracowano również program następnych soborów, zaś następca wybranego Papieża Zygmunta Jan XXIII, został namówiony przez Jana Luksemburczyka do zwołanie soboru w cesarskim mieście Konstancja. Sobór zwołany został przez cesarza, w latach 1314-1318 Konstancja stała się stolicą świata zachodniego. Zgodnie z zasadą świecy mieli równe prawa z duchownymi. Zgromadzenie podzielono na nacje ( narodowości ), wyróżniono wtedy VI nacji : angielską, francuską włoską, niemiecką, hiszpańską; kolegium kardynalskie miało prawa nacji. Pojęcie nacji traktowano dość swobodnie, do niemieckiej włączono państwa: Czechy, Węgry, Polskę Szkocję. Nacje obradowały oddzielnie, ich decyzje były przedstawiane i zatwierdzane na plenarnych sesjach soboru. Utworzono 3 komisje do rozwiązywania trzech problemów:

a) schizmy

b)reformy

c)czystości wiary

W sprawie pierwszej ujawniły się dwa stanowiska:

• teologowie paryscy - wypowiedzieć papieżowi posłuszeństwo, co ich skłoniło do rezygnacji.
• cesarz i biskupi włoscy- należy ograniczyć się do nacisków.

W międzyczasie koncydjaliści francuscy określili kompetencje soboru.

Sobór prawnie zebrany nie może być przerwany lub zerwany bez własnej uchwały. Wszyscy wierni również papieże muszą podporządkować jego uchwałom ( w sprawach wiary i schizmy ). Jan XXIII został ujęty i osadzony. Grzegorz XII z Rzymem złożył rezygnację i uznał autorytet soboru. Benedykt XIII został zdjęty ( Awinion ) przez wypowiedzenie posłuszeństwa Od tego momentu jedyną suwerenną władzą stał się sobór i do niego należał wybór papieża. 11 listopada 1417r. w myśl określonej procedury Sobór wybrał papieża Marcina V. Sprawa reformy nie posunęła się na przód. W sprawie herezji skazano na śmierć przez spalenie Jana Husa (1415r. ) i Hieronima z Pragi (1416r. )W ten sposób sobór potwierdził swój autorytet w sprawach wiary. Marcin V nie zatwierdził ani nie anulował postanowień. Został zobowiązany do zwołania następnego soboru (Pawia 1423r. )Następny sobór został zwołany w Bazylei (1431r. )Sytuacja w tym czasie w Europie nie była zbyt dobra. Anglia i Francja prowadziły ze sobą wojnę. U bram Europy pojawili się Turcy. Papiestwo ogłosiło krucjatę. Sobór w Bazylei nie zaczął się zbyt dobrze. Początkowo papież uznał wyższość soboru, ale później kazał go przenieść do Ferrary. Część usłuchała, część nie. Ci co pozostali wybrali nowego papieża i powtórzyła się schizma. Państwa ogłosiły neutralność, a cesarz się wnerwił i usunął sobór z Bazylei. Sobór przeniósł się do Lozanny.

W 1449r. Feliks V zrezygnował z godności, jedność kościoła została przywrócona, a sobór w Lozannie uznał papieża rzymskiego Mikołaja V i rozwiązał swoje obrady.

Rezultaty ruchu soborowego.

1. Wierni mogą decydować o sprawach wiary i wybierać biskupów ( kapłanów )
2. Może być kilku papieży ( wszyscy legalni )
3. Można się obejść bez papieża ( Konstancja )
4. Władza może się mieszać w sprawy kościoła
5. Wierni i kapłani wybierani są wg. nacji, wybierani przez naród (według kryterium narodowego ) w trakcie ruchu soborowego pojawiła się idea kościoła ewangelickiego przeciwstawiona kościołowi hierarchicznemu. W Pradze na procesjach niesiono plakaty, gdzie przedstawiano Chrystusa idącego z krzyżem na ramieniu i jadącego na wspaniałym koniu papieża.