Sytuacja polityczna w okresie międzywojennym

1. Faszyzm we Włoszech:

Przyczyny:
             - frustracje po „kalekim zwycięstwie" w IWŚ
             - rozdrobnienie polityczne - brak silnego rządu
             - strajki na północy Włoszech
             - weterani organizują się w związki (fasci  - związek)
Przebieg przewrotu :
             - powstanie związku weteranów po wodzą Mussoliniego (program: progresja
              podatkowa , wielkie Włochy, konfiskata majątku kościelnego) - połączenie
              haseł narodowościowych z lewicowymi.
            - powstawanie zbrojnych bojówek zwalczanie socjaldemokracji
             - starcia między „czarnymi koszulami" a „czerwonymi"
             - 1921 powstanie Narodowej Partii Faszystowskiej

- X.1922 r marsz na Rzym - król WEII proponuje Mussoliniemu objęcie posady premiera
- zdelegalizowano partię komunistyczną
- wybory w 1924 - zwycięstwo faszystów - krytykowani przez socjalistów
- zabójstwo Matteottiego - szef socjalistów -  rozdziewiczenie systemu
- 1925 - Mussolini przejmuje pełnię władzy + zniesienie wolności prasy
- zakaz działalności partii poza faszystowską - po próbie zamach na M.
- 1929 - pakty laterańskie - normalizacja stosunków z kościołem
- kult państwa - tworzenie korporacji

             Charakterystyka ustroju:

- rozbudowanie ustawodawstwo socjalne
- terror polityczny o umiarkowanym natężeniu
- współistnienie z monarchią i kościołem
- w gospodarce korporacjonizm
- prace społeczne dla bezrobotnych

2. Niemcy - dojście do władzy Hitlera.

Stosunki wewnętrzne po IWŚ:
- dezaprobata dla Socjaldemokratycznej Partii Niemiec ( „cios w plecy" ,
krwawa rozprawa z komunistami
- hiperinflacja za nią odpowiedzialny rząd republiki
- zajęcie przez Francję zagłębia Ruhry
- próba puczu w Bawarii
- reformy planu Dawesa naprawa Niemiec
- 1925 - Hindenburg prezydentem, aprobata społeczeństwa dla republiki

 - 1925 - wydanie dzieła Hitlera „Mein Kampf"
             Dojście Hitlera do władzy:
                          - rosnące poparcie dla hitlerowców w wyborach
                          - czynnik decydujący o dojściu Hitlera do władzy - wielki kryzys
                          - ulice à arena walki między S.A., komunistami i SPD
                          - wybory 1933 Hindenburg daje Hitlerowi stanowisko kanclerza
                          - pokazowe oskarżenie komunistów o podpalenie Reichstagu
                          - pożar pretekstem do rozpisania wyborów
                          - zwycięstwo NSDAP - 44% głosów
                          - rząd ma specjale pełnomocnictwa - prawo wydawania ustaw i uchylania
                            konstytucji

               Organizacja III Rzeszy:           
                          - ludzie Hitlera ( propaganda - Goebbels, marszałek Goring, zastępca
                             Hitlera Hess, dowódca policji i SS Himmler)
                          - organizowanie manifestacji dla umocnienia więzi narodowych
                          - nowe symbole (swastyka) i pozdrowienia „Hail Hitler"
                          - powstanie Gestapo - tajna policja państwowa
                          - konflikt Hitlera  z S.A. - noc długich noży - 29/30 VI.1934
                          - 1935 - ustawy norymberskie - pozbawienie żydów jakichkolwiek praw
                          - XI 1938 pogrom żydów w całych Niemczech - „kryształowa noc"
                          - jednostki elitarne SS przejmują większość stanowisk adm. w kraju   
 3. Sytuacja w ZSRR
             Komunizm wojenny:
                          - reglamentacja żywności
                          - monopolizacja i centralizacja gospodarki
                          - głód
                          - powstania chłopskie
                          - bunty marynarzy w Kronsztadzie
             NEP - Nowa Ekonomiczna Polityka
                          - hasło „bogaćcie się"
                          - zezwolenie ni drobną działalność gospodarczą (Nepmani) i własność
                            chłopską (Kułacy)
                          - zlikwidowano przymus pracy
                          - wprowadzenie w 1921, istniała do 1927
                          - 1922 - powstanie ZSRR w miejsce Rosji Radzieckiej
                          - śmierć Lenina w 1924, walka o przywództwo między Trockim a Stalinem
                          - terror
             Wielki Skok 1927- 1935
                          - wyprowadzenie kraju z głodu à zasługa NEP'u
                          - nastawienie gospodarki na samowystarczalność
                          - 1927 chłopi zatrzymują sprzedaż zboża (niskie ceny)
                          - partia wprowadza przymusowy skup zboża
                          - 1928 à plan pięcioletni - budowa przemysłu ciężkiego
                          - XII.1928 r. plan Stalina,kolektywizacja rolnictwa (pretekst: głód)
                          - walka z kułakami - 10 mln ofiar
                          - 1932 - paszportyzacja,chłopi nie mogą się swobodnie poruszać po kraju
                          - zaostrzenie walki z religią -1927 podporządkowanie cerkwi
             Czas Normalizacji od 1935
                          - zniesiono system kartkowy 
                          - zezwolono na uprawianie prywatnych działek ogrodowych - znaczne
                            zwiększenie produkcji żywności
                          - współzawodnictwo wśród robotników
                          - kult Stalina
                          - 1936 - nowa konstytucja - na papierze wszystkie swobody demokratyczne
                            w praktyce terror
                          - wielka czystka, aresztowanie działaczy mogących zagrozić Stalinowi
                          - terror wobec ludności cywilnej

4. Ekspansja Niemiec:

             Stabilizacja:
                          - przed wielkim kryzysem wszystko O.K.
                          - 1927 - Pakt B-K, międzynarodowy pocałunek - deklaracje pokoju
                          - zaniechanie programu odszkodować wojennych (reparacji)
             Przełom:
                          - dojście do władzy Hitlera
                          - X 1933 - Niemcy występują z Ligi Narodów - wolna ręka w podważaniu
                            traktatu wersalskiego
                          - nie podpisanie „ paktu czterech" - niechęć kompromisu
             Sojusz z Japonią i Włochami:                  
                          - naturalne zbliżenie krajów nastawionych na ekspansję
                          - Hitler wzmacnia państwo (zbrojenia, obowiązek powszechnej służy woj.)
                          - 1935 - Włochy zajmują Etiopię - słabość międzynarodowa - zachęta dla H.
                          - pakt J-N XI.1936 - antykominternowski
                          - Włochy wchodzą do paktu 7.IX 1937
                          - Węgry przyłączają się  I. 1939
                          - 22.V.1939 - W- N traktat o charakterze militarnym
                          - 27.IX .1940 - Pakt trójstronny - zwieńczenie konstrukcji OSI Wojna w Hiszpanii:

                          - poligon doświadczalny przed IIWŚ
                          - zaangażowanie Niemiec i ZSRR
                          - krwawa wojna
             Ekspansja Niemiec:
                          - próba przejęcia władzy w Austrii -1934
                          - III. 1938 - wkroczenie wojsk niemieckich do Austrii - przyłączenie
                          - silny ruch nazistowski w Sudetach - wywieranie nacisku na rząd czeski
                          - Czechosłowacja w sojuszach z Francją i W.B.
                          - IX. 1938 spotkanie w Monachium - nie chciano dopuścić do konfliktu
                         zbrojnego
                          - Niemcy  mają zezwolenie na zajęcie Sudetów
                          - 1938 - arbitraż wiedeński - Niemcy i Włoch dają Węgrom Ukrainę
                         Zakarpacką i południową Słowację
                          - III.1939 - ultimatum dla Czech - poddanie się Niemcom lub wojna
                          - Słowacja chroniona przez Niemców odrywa się od Czech
                          - zajęcie Czech przez Niemców