Sytuacja społeczno-gospodarcza polski w latach 20

Sytuacja jest nieciekawa - odziedziczona po zaborach, niekorzystnie na syt. wpłynął też kryzys związany z wojną. Obszar Polski w 1922 - 390 tys. km2, w 1921r. - 27 mln ludności. Trudności w integracji państw.

Trudności gospodarcze w procesie integracji: 3 zabory w ciągu ponad 100 lat rozwijały się nierównomiernie, zacofanie gospodarcze, brakowało rynku ogólnokrajowego, brak jednolitego systemu finansowego, podatkowego, prawnego, administracyjnego, brak jednej waluty, komunikacji między zaborami, zniszczenia wojenne, brak kapitału po odzyskaniu niepodległości, inflacja cen po wojnie, antagonizmy dzielnicowe, wielonarodowość (Polacy -69%, mniejszości - 31%), wieloreligijność (katolicy - 60%, grekokatolicy - 12%, judaizm - 10%, prawosławni - 11%, protestanci - 3,5%), analfabetyzm (zabór pruski - 4%, austryjacki - 34%, rosyjski - 40%), po zaborach mieliśmy 3 systemy oświatowe, brakowało szkół i nauczycieli.

Osiągnięcia: powst. rząd pozaparlamentarny, którego zadaniem było wyprowadzenie Polski z kryzysu (premier W.Grabski): chciał zrównoważyć budżet, wprowadza oszczędności likwidując pewne urzędy, obcinając pensje, znosząc dotacje dla państwa, wprowadza podatek majątkowy, zaprzestaje produkowania pieniędzy, w 1924 tworzy Bank Polski, zaciąga pożyczki z zagranicy, rozpisuje akcję subskrypcyjną, w kwietniu 1924 przeprowadza reformę walutową - wpr. 1 złoty (1zł to 1mln 800 tys. marek polskich, 1 dolar - 5,18 zł). Jednak w 1924 te reformy zostają zachwiane, bo: spada koniunktura gospodarcza, dochodzi do zamieszek narodowościowych na kresach wschodnich, prowadzona jest wojna celna z Niemcami, która uderza w gospodarkę (43% eksportu do Niemiec, 35% importu z Niemiec - przed wojną celną). Ma ona też pewne plusy: wybudowano port w Gdyni, zwiększona produkcję towarów, których import ograniczył się, znaleziono nowych kupców na towary polskie np. Węgry.

Skutki: opanowano inflację, reforma walutowa, reforma rolna - chłop kupuje ziemie z parcelacji za 50% ceny, od 1925r. już po cenach rynkowych, parcelacji ulegały majątki pow. 180 ha, na kresach wsch. pow. 300 ha, a majątki uprzemysłowione pow. 700 ha, wybudowano port w Gdyni, w 1924 zaczęto budowę magistrali łączącą Gdynię z Katowicami, odbudowano kraj ze zniszczeń, stworzono rynek wew., jednolity syst. podatkowy i finansowy.

Osiągi polityki społecznej: już w 1918 wydano dekrety Moraczewskiego dotyczące polityki socjalnej m.in. 46 godz. tydzień pracy, ubezpieczenia, emerytuty, 19.1.1919 wpr. obowiązek szkolny, stworzono 1 system oświatowy, zreformowano oświatę, powst. nowe wyższe uczelnie - Uniwersytet w Wilnie i Poznaniu, Akademia Górniczo-hutnicza w Krakowie, Szkoła Gł. Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Wyższa Szkoła Handlowa, uczelnie prywatne, stworzono świadomość narodową.