"Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie" - źródła tragizmu Konrada Wallenroda.

1) Dzieje Konrada Wallenroda
Rzecz ta miała miejsce w średniowieczu, za czasów walk krzyżacko - litewskich. Bohater pochodził z litewskiej rodziny. Niewiele też pamięta ze swojej przeszłości. Pamięta, że kiedy był jeszcze małym chłopcem na miasto najechali Krzyżacy. Ojciec najprawdopodobniej poległ w walce, pamięta także krzyk metki. On natomiast został uprowadzony przez Krzyżaków, a następnie wychowywany jako Krzyżak na dworze Winrycha - mistrza krzyżackiego. On traktował go jak własnego syna, nigdy niczego mu nie zabrakło. Jednak Alf najwięcej czasu spędzał ze starym Litwinem, mnichem i tłumaczem porwanym przez Krzyżaków - z Halbanem. On to właśnie nie dopuścił do wynarodowienia chłopca, powiedział mu prawdę o jego przeszłości, podżegał w nim żądzę zemsty, pielęgnował miłość do Litwy, wpajał rodzinną tradycję i kulturę. Wreszcie przy pierwszej lepszej sposobności wraz z Halbanem opuszcza szeregi krzyżackie i ucieka na Litwę. Tam oddaje się w ręce żołnierzy litewskich, a następnie przyprowadzony do Kiejstuta opowiada mu swoje losy. Kiejstut widzi w nim człowieka odważnego, uczciwego, kochającego ojczyzną i nienawidzącego Krzyżaków. Jednocześnie zakochał się w córce Kiejstuta - Aldonie z którą się ożenił. Była to miłość szczęśliwa, ale nie na długo, ponieważ Litwa była ciągle napadana przez Krzyżaków i nadciągała groźba wojny z Krzyżakami. Alf zdawał sobie sprawę z potęgi, a także ze słabości Litwy. Wpadł on na pomysł, dzięki któremu Litwa mogłaby zwyciężyć. Opuszcza żonę i wraz z Halbanem ucieka. Aldona jednak podejrzewając jakiś podstęp wyrusza za mężem, on nie pozwala jechać jej dalej za nim i mówi, aby znalazła sobie nowego męża. Aldona postanawia jednak wstąpić do zakonu i zamieszkać w wieży pustelniczej by być bliżej Alfa. On natomiast przedostaje się do szeregów krzyżackich. Zdobył tam jako Konrad Wallenrod ogromną sławę. Dzięki temu staje się jednym z kandydatów na wielkiego mistrza krzyżackiego. Rada podczas przerwy usłyszała słowa pustelnicy i uznała to jako proroctwo. Dlatego też sprawa została rozstrzygnięta na korzyść Konrada. Halban cały czas przypominał mu o obietnicy, o obowiązku patriotycznym. Jest jednak niespokojny, niepewny i twierdzi, że jeżeli dopełni zemsty splami honor rycerza. Krzyżacy zmuszają Konrada do szybkiego ataku, wyprawy na Litwę, z którą on tak zwlekał. Litwa odnosiła dotychczas w tej wojnie same zwycięstwa. Do klęski zakonu doprowadziła przede wszystkim niewłaściwa pora roku. Rada zaczęła doszukiwać się przyczyn klęski i doszła do wniosku, że to przez zdrajcę Konrada jest ciągle stratna, który musi umrzeć. Konrad tymczasem prosi Aldonę o ucieczkę do Litwy. Ona jednak nie zgadza się na to i chce by zapamiętali siebie takimi, jakimi byli w przeszłości. Mówi jej także, że zbliża się do niego śmierć i kiedy zgaśnie światło w jego oknie będzie to znaczyło, że umarł. Postanawia popełnić samobójstwo, kielich z trucizną podaje także Halbanowi, on jednak nie przyjmuje kielicha ponieważ chce rozsławić imię Konrada Wallenroda. Samobójstwo jego jest pragnieniem uniknięcia śmierci z rąk Krzyżaków i chce uratować swój honor.

2) Źródła tragizmu "Konrada Wallenroda"
a) Konrad staje w sytuacji wyboru między szczęściem rodzinnym, a obowiązkiem wobec kraju i ojczyzny (będzie nieszczęśliwy w rodzinie mając na myśli, że być może był jedyną osobą, która mogła uratować Litwę, jeśli uratuje ojczyznę, będzie miał poczucie, że zaniedbał żonę)
b) staje w sytuacji wyboru między wiernością rycerza i chęcią pokonania Krzyżaków, a eposem rycerza średniowiecznego
c) dla rycerza średniowiecznego bardzo ważną rolę odgrywało życie wieczne. Konrad decydując się na zdradę i podstęp świadomie skazywał się na potępienie. Nie wiedział czy dobro ojczyzny jest usprawiedliwieniem takiego postępowania. Dlatego dręczą go ciągłe wyrzuty sumienia, które topi w alkoholu
d) Konrad decydując się na czyn samobójczy nie wie jaki będzie sens jego poświęcenia

3) Cechy Konrada jako bohatera romantycznego

- zamknięty w sobie
- nieszczęśliwie zakochany
- niezwykły, tajemniczy, rozdarty wewnętrznie
- samotny
- całym jego życiem kieruje chęć zemsty
- pobudki narodowe
- jest patriotą bezwzględnie oddanym swojemu krajowi
- jego patriotyzm jest tak daleko posunięty, że Konrad jest gotów poświęcić swoją miłość i życie
- skłócony i wyobcowany ze świata

4) Pojęcie wallenrodyzmu
wallenrodyzm - postawa człowieka, który postępuje podobnie jak uczynił to Konrad Wallenrod - walczy o słuszną i sprawiedliwą ideę lecz żeby osiągnąć swój cel używa środków nieetycznych takich jak : podstęp, zdrada, kłamstwo. Wallenrod by zwyciężyć Krzyżaków przeniknął do ich szeregów, zdobył władzę, udawał dobrego rycerza krzyżackiego i przywiódł zakon do klęski. A zatem zdradził ludzi, był czymś na kształt szpiega tamtych czasów. Nie była to walka czysta i honorowa.