Ukształtowanie powierzchni Ziemi
Geografia, Geografia fizycznaUkształtowanie powierzchni Ziemi jest wynikiem przeciwstawnego działania (interakcji) procesów endogenicznych i egzogenicznych, które powodują, że ukształtowanie powierzchni stale się zmienia. W ciągu długiego czasu rozwoju skorupy ziemskiej wzajemne oddziaływanie tych procesów doprowadziło do dzisiejszego rozmieszczenia kontynentów i oceanów oraz ukształtowało powierzchnię kontynentów i dno oceaniczne.
Powierzchnia kuli ziemskiej wynosi około 510 mln km2. Powierzchnia wszechoceanu światowego zajmuje 361 mln km2, a kontynentów - tylko ok. 149 mln km2.
Największe formy ukształtowania powierzchni Ziemi to wielkie cokoły kontynentalne i baseny oceaniczne. Powierzchnia kontynentów i oceanów nie pokrywa się z powierzchnią cokołów kontynentalnych i basenów oceanicznych. Ukształtowanie powierzchni Ziemi jest wynikiem przeciwstawnego działania (interakcji) procesów endogenicznych i egzogenicznych, które powodują, że ukształtowanie powierzchni stale się zmienia. W ciągu długiego czasu rozwoju skorupy ziemskiej wzajemne oddziaływanie tych procesów doprowadziło do dzisiejszego rozmieszczenia kontynentów i oceanów oraz ukształtowało powierzchnię kontynentów i dno oceaniczne.
Powierzchnia kuli ziemskiej wynosi około 510 mln km2. Powierzchnia wszechoceanu światowego zajmuje 361 mln km2, a kontynentów- tylko ok. 149 mln km2.
Ukształtowanie powierzchni lądów:
Na obszarach lądowych wyróżniamy trzy główne formy ukształtowania różniące się wysokościami względnymi i bezwzględnymi. Są to:
- niziny - leżące poniżej 300 m n.p.m. mające mało urozmaiconą rzeźbę. Ich powierzchnia może być płaska (równinna), pagórkowata lub falista. W obrębie nizin znajdują się depresje, tj. obszary położone poniżej poziomu morza. Za najgłębszą uznaje się depresję Rowu Jordanu będącego przedłużeniem rowu Morza Czerwonego, wypełnioną przez Morze Martwe (- 392 m p.p.m.). Natomiast najrozleglejsza jest depresja Morza Kaspijskiego (- 28 m p.p.m.) o powierzchni ponad 500 tyś. km2. Poza depresjami na obszarach lądowych występują kryptodepresje (depresje ukryte), pod wodami jezior lub lądolodami. Najgłębszą z nich jest Rów Bentleya (- 2538 m p.p.m.) pokryty lądolodem Antarktydy i jezioro Bajkał, którego dno znajduje się 1165 m p.p.m.
- wyżyny - obszary leżące powyżej 300 do kilku tysięcy metrów ponad poziom morza. Kryterium wydzielania wyżyn, równoległym do wysokości bezwzględnej, jest różnica wysokości względnych. Gdy jest ona niewielka, obszar zaliczamy do wyżyn, nawet gdy jego wysokość bezwzględna jest bardzo duża, np. Tybet, gdzie wysokości dochodzą do 5000 m n.p.m. Wyżyny mają falistą lub pagórkowatą powierzchnię.
- góry - obszary o najbardziej urozmaiconej powierzchni, dużych wysokościach względnych i największych wysokościach ponad poziomem morza. Zajmują tylko 8% powierzchni całego globu. Najwyższe łańcuchy górskie powstały w czasie orogenezy alpejskiej. Ze względu na wysokości osiągane przez góry, dzielimy je na góry niskie - do 500 m n.p.m., średnie do 1500 m n.p.m. i wysokie - powyżej 1500 m n.p.m.. Najwyższymi górami są Himalaje, w których wiele szczytów osiąga ponad 8 tyś. m n.p.m. Najwyższy jest Mont Everest - 8848 m n.p.m.
Ukształtowanie dna oceanicznego:
Ukształtowanie dna oceanicznego jest bardzo urozmaicone, a różnice wielkości są większe niż na kontynentach. Wyróżnia się takie formy ukształtowania dna oceanicznego jak:
- szelf - jest łagodnie opadającym do głębokości około 200 m przybrzeżnym fragmentem dna zalanym przez morze.
- stok kontynentalny - to fragment dna oceanicznego o znacznie większym nachyleniu niż szelf, zbudowany z tych samych skał co ląd, ograniczony z jednej strony szelfem, a z drugiej przechodzący w basen oceaniczny.
- baseny oceaniczne - to największe formy ukształtowania dna oceanicznego, zajmujące 72% pow. Wszechoceanu. Położone są na głębokościach od 4000 do 6000 m i stanowią najmniej urozmaicony obszar dna.
- rowy oceaniczne - to najgłębsze miejsca oceanów, położone na ich obrzeżach, ciągnące się wzdłuż kontynentów lub archipelagów (Rów Mariański 11022m)
- grzbiety śródoceaniczne - wznoszą się ponad dno basenów oceanicznych, sięgając 2000-3000 m.p.p.m. Są to obszary aktywne sejsmicznie. Szczyty podwodnych grzbietów oceanicznych, wynurzające się ponad poziom morza, tworzą wyspy.
Podobne tematyUrbanizacja w Polsce
Urbanizacja - rozwój i rozbudowa miast.... Rodzaje wiatrów
Wiatr - poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza... Obieg Ziemi dookoła Słońca
Ruch obiegowy Ziemi jest to ruch wykonywany przez Ziemię... |
Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
Ebooki edukacyjne
Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?
Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!
Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?
Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?
Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów