Ukształtowanie powierzchni Ziemi

Geografia, Geografia fizyczna

Ukształtowanie powierzchni Ziemi jest wynikiem przeciwstawnego działania (interakcji) procesów endogenicznych i egzogenicznych, które powodują, że ukształtowanie powierzchni stale się zmienia. W ciągu długiego czasu rozwoju skorupy ziemskiej wzajemne oddziaływanie tych procesów doprowadziło do dzisiejszego rozmieszczenia kontynentów i oceanów oraz ukształtowało powierzchnię kontynentów i dno oceaniczne.

Powierzchnia kuli ziemskiej wynosi około 510 mln km2. Powierzchnia wszechoceanu światowego zajmuje 361 mln km2, a kontynentów - tylko ok. 149 mln km2.

Największe formy ukształtowania powierzchni Ziemi to wielkie cokoły kontynentalne i baseny oceaniczne. Powierzchnia kontynentów i oceanów nie pokrywa się z powierzchnią cokołów kontynentalnych i basenów oceanicznych. Ukształtowanie powierzchni Ziemi jest wynikiem przeciwstawnego działania (interakcji) procesów endogenicznych i egzogenicznych, które powodują, że ukształtowanie powierzchni stale się zmienia. W ciągu długiego czasu rozwoju skorupy ziemskiej wzajemne oddziaływanie tych procesów doprowadziło do dzisiejszego rozmieszczenia kontynentów i oceanów oraz ukształtowało powierzchnię kontynentów i dno oceaniczne.

Powierzchnia kuli ziemskiej wynosi około 510 mln km2. Powierzchnia wszechoceanu światowego zajmuje 361 mln km2, a kontynentów- tylko ok. 149 mln km2.

Ukształtowanie powierzchni lądów:

Na obszarach lądowych wyróżniamy trzy główne formy ukształtowania różniące się wysokościami względnymi i bezwzględnymi. Są to:

  • niziny - leżące poniżej 300 m n.p.m. mające mało urozmaiconą rzeźbę. Ich powierzchnia może być płaska (równinna), pagórkowata lub falista. W obrębie nizin znajdują się depresje, tj. obszary położone poniżej poziomu morza. Za najgłębszą uznaje się depresję Rowu Jordanu będącego przedłużeniem rowu Morza Czerwonego, wypełnioną przez Morze Martwe (- 392 m p.p.m.). Natomiast najrozleglejsza jest depresja Morza Kaspijskiego (- 28 m p.p.m.) o powierzchni po­nad 500 tyś. km2. Poza depresjami na obszarach lądowych wy­stępują kryptodepresje (depresje ukryte), pod wodami jezior lub lądolodami. Najgłębszą z nich jest Rów Bentleya (- 2538 m p.p.m.) pokryty lądolodem Antarktydy i jezioro Bajkał, którego dno znaj­duje się 1165 m p.p.m.
  • wyżyny - obszary leżące powyżej 300 do kilku tysięcy metrów ponad po­ziom morza. Kryterium wydzielania wyżyn, równoległym do wy­sokości bezwzględnej, jest różnica wysokości względnych. Gdy jest ona niewielka, obszar zaliczamy do wyżyn, nawet gdy jego wysokość bezwzględna jest bardzo duża, np. Tybet, gdzie wysoko­ści dochodzą do 5000 m n.p.m. Wyżyny mają falistą lub pagór­kowatą powierzchnię.
  • góry - obszary o najbardziej urozmaiconej powierzchni, dużych wysokościach względnych i największych wysokościach ponad poziomem mo­rza. Zajmują tylko 8% powierzchni całego globu. Najwyższe łań­cuchy górskie powstały w czasie orogenezy alpejskiej. Ze wzglę­du na wysokości osiągane przez góry, dzielimy je na góry niskie - do 500 m n.p.m., średnie do 1500 m n.p.m. i wysokie - powy­żej 1500 m n.p.m.. Najwyższymi górami są Himalaje, w których wiele szczytów osiąga ponad 8 tyś. m n.p.m. Najwyższy jest Mont Everest - 8848 m n.p.m.

Ukształtowanie dna oceanicznego:

Ukształtowanie dna oceanicznego jest bardzo urozmaicone, a różnice wielkości są większe niż na kontynentach. Wyróżnia się takie formy ukształtowania dna oceanicznego jak:

  • szelf - jest łagodnie opadającym do głębokości około 200 m przybrzeżnym fragmentem dna zalanym przez morze.
  • stok kontynentalny - to fragment dna oceanicznego o znacznie większym nachyleniu niż szelf, zbudowany z tych samych skał co ląd, ograniczony z jednej strony szelfem, a z drugiej przechodzący w basen oceaniczny.
  • baseny oceaniczne - to największe formy ukształtowania dna oceanicznego, zajmujące 72% pow. Wszechoceanu. Położone są na głębokościach od 4000 do 6000 m i stanowią najmniej urozmaicony obszar dna.
  • rowy oceaniczne - to najgłębsze miejsca oceanów, położone na ich obrzeżach, ciągnące się wzdłuż kontynentów lub archipelagów (Rów Mariański 11022m)
  • grzbiety śródoceaniczne - wznoszą się ponad dno basenów oceanicznych, sięgając 2000-3000 m.p.p.m. Są to obszary aktywne sejsmicznie. Szczyty podwodnych grzbietów oceanicznych, wynurzające się ponad poziom morza, tworzą wyspy.

Podobne tematy

Urbanizacja w Polsce

Urbanizacja - rozwój i rozbudowa miast....

Rodzaje wiatrów

Wiatr - poziomy lub prawie poziomy ruch powietrza...

Obieg Ziemi dookoła Słońca

Ruch obiegowy Ziemi jest to ruch wykonywany przez Ziemię...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów