Użycie wielkich i małych liter

Język polski, Gramatyka

Wielką literą piszemy:

  1. pierwszy wyraz każdego tekstu oraz po kropce kończącej zdanie, a także po dwukropku, jeśli następuje po nim przytoczenie czyichś słów albo dłuższa wypowiedź;
  2. imiona, nazwiska, przydomki, przezwiska i pseudonimy ludzi, bogów duchów, i zwierząt (uwaga: w przydomkach składających się z przyimka i rzeczownika wielką literą pisze się tylko rzeczownik, np.: "Jan" bez "Ziemi");
  3. nazwy mieszkańców części świata, planet, krajów i prowincji (ale nie miast i ich dzielnic!), np.: "Europejczyk", "Marsjanin", "Francuz", "Mazur", oraz nazwy członków narodów, ras i szczepów, np.: "Murzyn", "Apacz", "Łużyczanin";
  4. nazwy świąt, np.: "Wielkanoc", "Dzień Hutnika";
  5. wszystkie wyrazy w tytułach czasopism, np.: "Gazeta Wyborcza", jeżeli te tytuły dadzą się odmieniać przez przypadki (w przeciwnym raziezdarza się to rzadko - wielką literą piszemy tylko pierwszy wyraz, np.: "Tak i nie");
  6. pierwszy wyraz w tytułach książek, artykułów, wierszy, deklaracji, statutów, rozporządzeń itp., np.: "Noce" i dnie, "Oda" do młodości, "Kodeks" pracy, "Karta" górnika, "Regulamin" organizacyjny;
  7. wszystkie wyrazy w nazwach własnych państw, instytucji, organizacji i przedsiębiorstw, np.: "Rzeczpospolita Polska", "Uniwersytet Jagielloński", "Zakłady Przemysłu Tytoniowego" (uwaga: skrót "im." wyrazu "imienia" pisze się małą literą, np.: Osiedle "im." M. Kopernika);  wyrazy typu: "hotel", "kawiarnia", "kino" poprzedzające nazwę własną pisze się małą literą (np.: "hotel" Forum), chyba że wchodzą ściśle w skład samej nazwy, np.: "Hotel Polski", "Drukarnia Prasowa";
  8. wszystkie wyrazy w nazwach geograficznych, takich jak "Nowy Targ", "Jezioro Rożnowskie", "Wyżyna Małopolska", tylko w nazwach dwuczłonowych typu: "morze" Bałtyk, "jezioro" Śniardwy, "kanał" La Manche pierwszy wyraz (w podanych przykładach: "morze", "jezioro", "kanał") pisze się
    małą literą, jeśli można go opuścić, a sama nazwa jest rzeczownikiem w mianowniku; w innych razach, tzn. kiedy sama nazwa jest rzeczownikiem w dopełniaczu (np. "Góra Kościuszki") lub przymiotnikiem, także ten pierwszy wyraz piszemy wielką literą, np.: "Kanał Sueski", "Półwysep Bałkański"; zgodnie z tą zasadą pisze się: "morze" Bałtyk, ale: "Morze" Bałtyckie;
  9. wszystkie wyrazy w nazwach dzielnic miejskich, ulic, placów, parków i budowli z wyjątkiem wprowadzających samą nazwę wyrazów takich jak "ulica", "plac", "aleja", "ogród", "park", "pałac", "kościół", "kaplica" itp., które pisze się małą literą, np.: "ulica" Szewska; jeżeli jednak rzeczownik taki wchodzi ściśle w skład nazwy pisze się go wielką literą, np.: "Pałac" Kultury i Nauki, "Ogród" Saski;
  10. wszystkie wyrazy w nazwach orderów i odznaczeń, np. "Złoty Krzyż Zasługi";
  11. nazwy całości geograficzno-kulturalnych, np.: "Zachód", "Daleki Wschód"
  12. przymiotniki utworzone od nazw własnych odpowiadające na pytanie "czyj" a zakończone na "-owy", "-yn", "-owski", np.: "Zosina" córka, "Szopenowski" mazurek;
  13. wyrazy oznaczające osoby, wypadki dziejowe lub różne inne pojęcia jeżeli chcemy - na przykład w liście lub artykule - wyrazić nasz szacunek lub miłość do nich;
  14. nazwy marek i typów wyrobów przemysłowych, np.papierosy "Silesia", samochód marki "Fiat" (jeżeli jednak takiej nazwy używamy jako nazwy pospolitej oznaczającej konkretny przedmiot, piszemy ją małą literą, np.: jeździł "fiatem").

Mała litera

Małą literą piszemy wszystkie inne wyrazy, a w szczególności (ograniczymy się tu do podania najważniejszych wypadków mogących budzić wątpliwości):

  1. nazwy mieszkańców miast, wsi, osiedli, dzielnic miejskich itp., np.: "warszawiak", "gdańszczanin";
  2. nazwy ludzi od przynależności do związków politycznych, ideologicznych, religijnych itp., np.: "demokrata", "katolik", "jezuita";
  3. nazwy stanowisk i tytułów, np.: "dyrektor", "prezes", "profesor";
  4. nazwy żołnierzy od rodzajów broni, np.: "czołgista";
  5. nazwy okręgów administracyjnych, np.: „województwo gdańskie", "powiat nowotarski", "ziemia dobrzyńska";
  6. nazwy dni tygodnia, miesięcy i okresów kalendarzowych, np.: "wtorek" "luty", "kwartał";
  7. nazwy wypadków dziejowych, np.: "konfederacja poczdamska";
  8. nazwy nabożeństw, obrzędów, tańców, np.: "nieszpory", "dożynki", "tango";
  9. nazwy różnych wytworów przemysłowych, np.: "radomskie" (papierosy), "warszawa" (samochód), "tokaj", "neptun" (telewizor); wielką literą pisze się nazwy marek i typów wyrobów przemysłowych; piszemy więc: palił "radomskie", ale palił papierosy "Radomskie";
  10. przymiotniki utworzone od nazw własnych, odpowiadające na pytanie jaki? np.: wiek "balzakowski", ogródek "jordanowski".

Podobne tematy

Literatura prawdy, pamięci i ocalenia - rozważania o literaturze XX wieku

Wiek XX był wiekiem bardzo burzliwym. Wiele w nim się...

Idealiści w "Lalce" B. Prusa.

Idealista to człowiek kierujący się w postępowaniu...

Kształt miłości romantycznej

Miłość jest jednym z najpopularniejszych motywów...

Mitologia jako źródło tematów w literaturze późniejszych epok

Mit to sfabularyzowana opowieść, wyrażająca...

Żródła: wikipedia.pl, teksty nadesłane

Serwis matura memento.pl jest serwisem społecznościowym, publikuje materiały nadesłane przez internautów i nie odpowiada za treść umieszczanych tekstów oraz komentarzy. Serwis matura memento.pl dokłada wszelkich starań, aby weryfikować nadsyłane materiały oraz dbać o ich zgodność z polskim prawem.
  

Ebooki edukacyjne

Dobre wypracowania
Jak samodzielnie pisać wypracowania i otrzymywać z nich wysokie oceny bez większego wysiłku?

Jak zdać egzamin?
Poznaj metody i sztuczki, aby bezstresowo i zawsze pozytywnie zdać każdy egzamin!

Techniki pamięciowe dla każdego
Jak wykorzystać moc swojego umysłu poprzez efektywne techniki pamięciowe i zapamiętać wszystko czego potrzebujesz?

Szybka nauka języków obcych
Jak szybko i skutecznie uczyć się języków obcych, wykorzystując możliwości własnego umysłu?

Szybka nauka
93 specjalne ćwiczenia, dzięki którym nauka nie będzie sprawiać Ci problemów