„Zaklęcie” Czesława Miłosza - nawiązanie do racjonalizmu i klasycyzmu

Racjonalizm był nierozerwalnie związany z głównym prądem ideowym oświecenia - krytycyzmem. Racjonalizm, którego ojca dopatrywano się w Kartezjuszu stanowił oparcie dla krytycyzmu. Racjonalizm szczególną wagę przywiązywał do roli rozumu w poznawaniu prawdy.

Klasycyzm wyznaczał poezji cele utylitarne, zaangażowanie w społeczno-kulturowe przemiany. Klasycyzm odwołuje się do literatury starożytnej eksponując język jasny, przejrzysty, pełen harmonii i elegancji. Budowę taką reprezentuje "Zaklęcie" Miłosza.

• Pochwała ludzkiego rozumu, jego możliwości poznawczych

" Piękny jest ludzki rozum i niezwyciężony"

• rozum jako oparcie, nieomylne narzędzie człowieka

"Nieprzyjaciel rozpaczy, przyjaciel nadziei"

• wiersz zawiera ideały rewolucji francuskiej => równość, jedność, braterstwo

• pochwała filozofii i poezji jako wartości służących celom utylitarnym, dydaktyczno-moralizatorskim

"W zarząd oddając nam wspólne gospodarstwo świata"

• ideały prawdy i sprawiedliwości
• optymizm i wiara w wartości humanistyczne i szeroko pojęty humanizm mający moc ocalającą człowieka i świat

• poezja i filozofia sprzężona z rozumem zwyciężają czas i przeciwności

Budowa wiersza:

• forma rozprawki, dyskursy filozoficznej
• stylizacja na kaznodziejski patos
• personifikacja filozofii, natury, rozumu
• proste epitety
• kontrasty (rozum - zło , prawda - kłamstwo)