Gleby strefowe

Gleba nie ma konkretnej ilości poszczególnych składników. Ilość danej substancji zależy od jej typu. Skład procentowy gleby przedstawia się następująco: 45% części mineralne, 25% woda, 25% powietrze, 5% substancje organiczne. Im więcej zawiera na substancji organicznych, jest dobrze uwodniona i napowietrzona tym jest żyźniejsza, czyli ma dużą zdolność do zaopatrywania roślin w wodę, tlen i składniki pokarmowe. 

Cechą charakterystyczną gleby są procesy glebotwórcze takie jak: klimat, woda, drobnoustroje glebowe, rośliny, zwierzęta oraz działalność człowieka. Strefowość klimatyczna i roślinna doprowadziła do strefowości genetycz­nych typów gleb. Klimat bowiem wpływa na rodzaj zwietrzeliny, nawilgo­cenie gleby i warunki wegetacji roślin. Decyduje zatem o tempie przyrostu i rozkładu masy organicznej. Z kolei rodzaj roślinności decyduje o odczynie ściółki. Nazwy gleb strefowych bardzo często pochodzą od zabarwienia po­ziomów w profilu glebowym.

Do gleb strefowych należą:

gleby bielicowe - powstają w klimacie umiarkowanym chłodnym pod for­macją lasu iglastego. Charakteryzują się słabo rozwiniętym, zakwa­szonym poziomem próchnicznym o ciemnoszarej barwie, bardzo wyraźnym poziomem wymywania o jasnej barwie składającym się niemal wyłącznie z pyłu i piasku kwarcowego oraz wyraźnym rdzawym poziomem wmywania. W dolnej części profilu bielicy może występować poziom glejowy. Żyzność tych gleb jest nie­wielka.

gleby brunatne - charakterystyczne dla klimatu umiarkowanego ciepłego. Powstają pod lasami liściastymi i mieszanymi. W profilu gleb brunatnych pod poziomem próchnicznym występuje poziom brunatnienia. Gleby te posiadają odczyn słabo kwaśny lub obojętny. Są glebami żyznymi.

gleby płowe - należą do tej samej grupy co gleby brunatne. Powstają na utworach pylastych. W ich profilu nad poziomem brunatnienia występuje jasny poziom pozbawiony części ilastych. Gleby płowe są. dość żyzne.

żółtoziemy i czerwonoziemy - powstają w wilgotnych klimatach monsunowych strefy podzwrotnikowej i zwrotnikowej pod lasami li­ściastymi z udziałem gatunków wiecznie zielonych. Mają słabo rozwinięty poziom próchniczny oraz dobrze zaznaczony poziom wymywania i wmywania. Ich żyzność jest niewielka.

czerwone gleby laterytowe - tworzą się pod wilgotnymi sawannami i la­sami monsunowymi strefy podrównikowej. Ich czerwona barwa wynika z utleniania związków żelaza. Duża ilość substancji organicznej szybko ulega procesowi mineralizacji. Mimo że poziom próchniczny ma małą miąższość, gleby te charakteryzują się znaczną żyznością.

czerwonożółte gleby laterytowe - powstają pod wiecznie zielonymi lasa­mi równikowymi. Mają jasnoszary poziom próchniczny, co jest wynikiem niemal całkowitego rozkładu szczątków roślinnych i silnego przemywania próchnicy przez obfite opady. Duże zakwa­szenie środowiska powoduje intensywne wymywanie i wmywa-nie. Żyzność tych gleb jest niewielka.

czarne gleby tropikalne - powstają w klimacie podrównikowym na zwietrzelinie skał magmowych. Mają bardzo dobrze rozwinięty po­ziom próchniczny o czarnej barwie. Są to gleby żyzne, silnie za­sadowe.

gleby tundrowe - tworzące się w klimacie subpolamym na wiecznej zmar­zlinie przy współudziale roślinności tundrowej. Charakteryzują się słabo rozłożoną próchnicą o niewielkiej miąższości. Może w nich występować słabo zaznaczony poziom wymywania i poziom glejowy zalegający na wiecznej zmarzlinie. Gleby tundrowe naj­częściej są kwaśne i mało żyzne. Na skutek wielokrotnego zama­rzania i rozmarzania dochodzi do przesuwania ku górze więk­szych okruchów skalnych, co na powierzchni powoduje powsta­wanie sieci wielobocznych, kamienistych szczelin.

szare gleby leśne - tworzą się w kontynentalnych klimatach strefy umiarko­wanej pod lasami dębowymi na skałach zasobnych w węglan wap­nia. Mają słabo kwaśny lub obojętny odczyn, dobrze rozwinięty poziom próchniczny o szarej barwie, słabo zaznaczony poziom wymywania i wapnisty poziom wmywania.

czarnoziemy - gleby tworzące się w strefie umiarkowanej, w klimatach kontynentalnych okresowo suchych. Powstają przy współudziale roślinności stepowej. Mają bardzo dobrze rozwinięty poziom próchniczny o odczynie obojętnym, słabo kwaśnym lub słabo za­sadowym. Poziom próchniczny osiąga do dwóch metrów miąższości i leży na wapnistym poziomie wmywania. Czamoziem jest glebą bardzo żyzną.

gleby kasztanowe - powstają w klimatach kontynentalnych strefy umiar­kowanej ciepłej, są typowe dla suchych stepów ostnicowych i ostnicowo-piołunowych. Charakteryzują się poziomem próchnicznym o kasztanowym zabarwieniu nadanym przez związki że­laza. Brak w nich wyraźnego poziomu wymywania i wmywania. Odczyn gleby jest zasadowy. Gleby kasztanowe są dość żyzne.

buroziemy - są glebami półpustynnych obszarów strefy umiarkowanej. Odczyn gleby jest silnie zasadowy. Buroziemy mają dużą zawar­tość siarczanu wapnia i innych soli. Ich wartość użytkowa jest bardzo niska.

gleby cynamonowe (brązowe) - powstają w klimacie śródziemnomorskim strefy podzwrotnikowej na skałach bogatych w węglan wapnia. Mają dobrze rozwinięty poziom próchniczny. Są glebami żyzny­mi, lecz wymagaj ą nawodnienia w czasie suchego lata.

szaroziemy - powstają na obszarach pustynnych lub półpustynnych strefy podzwrotnikowej i zwrotnikowej. Maj ą bardzo małą ilość próch­nicy i wyraźny gipsowy lub wapnisty poziom wmywania. Często są zasolone.