Ziemia - cechy ruchu obrotowego

Ruch obrotowy Ziemi - inaczej ruch wirowy Ziemi - obrót Ziemi wokół własnej osi trwający 24 godziny (dokładnie 23 godziny 56 minut i 4 sekundy) odpowiadający dobie gwiazdowej. W wyniku ruchu obrotowego każdy punkt na Ziemi przesuwa się z zachodu na wschód poruszając się względem jej środka. Na równiku prędkość punktu wynosi około 1666 km/h, bieguny natomiast pozostają w miejscu. Tam gdzie na powierzchnię Ziemi padają promienie słoneczne, panuje dzień, a na pozostałym obszarze panuje noc.

Najważniejszymi cechami obrotowego ruchu Ziemi są:

• Ziemia wykonuje pełny obrót w ciągu tzw. doby gwiazdowej, która trwa 23 godz. 56 min. 04 sęk. Natomiast doba słoneczna to okres czasu, równy 24 godzinom, który upływa między dwoma kolejnymi górowaniami Słońca na tym samym południku.
• Ziemia obraca się z zachodu na wschód.
• Oś obrotu Ziemi nachylona jest do płaszczyzny orbity pod kątem 66°33'.
• Wszystkie punkty położone na powierzchni Ziemi (poza biegunami) w czasie pełnego obrotu, tj. 23 godz. 56 min. 04 sęk., zakreślają okręgi w płaszczyźnie prostopadłej do osi obrotu.

Konsekwencje ruchu obrotowego Ziemi:

1. Wynikające z ruchu:
   • dobowy ruch sfery niebieskiej ze wschodu na zachód,
   • wędrówka Słońca po sklepieniu niebieskim,
   • zmiana dnia na noc i związana z nią rachuba czasu,
2. Wynikające z siły odśrodkowej:
   • spłaszczenie Ziemi na biegunach, które wynosi 21km,
   • odchylanie ciał swobodnie spadających
3. Wynikające z siły Coriolisa:
   • efekt Coriolisa - odchylenie kierunku poruszania się ciał (w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej), obserwowane np. w zachowaniu się wahadła Foucaulta,
   • wirowanie mas powietrza wokół niżów i wyżów barycznych (cyklony i antycyklony) oraz strefy stałych wiatrów (pasat),
4. Inne:
   • pływy mórz i ruchy skorupy Ziemi.

Długość drogi pokonywanej w czasie pełnego obrotu, przez punkty położone na powierzchni Ziemi, zmniejsza się wraz z oddalaniem od równika w kierunku biegunów. Prędkość liniowa punktów, tj. prędkość mierzona wzdłuż linii zata­czanych okręgów, maleje wraz ze wzrostem szerokości geograficznej. Na równiku jest największa i wynosi 1669 km/h. Każdy punkt położony na powierzchni Ziemi w ciągu 24 godzin zmie­nia swoje położenie o 360° niezależnie od wielkości okręgu, który zata­cza. Zatem prędkość kątowa wszystkich punktów na Ziemi jest taka sama.