Poezja Zbigniewa Herberta wyrazem realizmu Konradowskiej etyki.

"Potęga smaku"
Wiersz ten związany jest tematycznie z biografią Herberta i sytuacją literatury, poetów i pisarzy w okresie tzw. Realizmu socjalistycznego, który obowiązywał w literaturze od końca lat 40 - tych do 1956 r. Nakazywał on, aby literatura propagowała hasła i tematy związane z ustrojem socjalistycznym. Stąd w twórczości tego okresu opiewa się postać Stalina, przekraczanie norm, budowaną Nową Hutę, występuje przeciwko kułakom itd. Wielu poetów i pisarzy całkowicie podporządkowało się tym zaleceniom (m.in. Borowski, Gałczyński, Andrzejewski, Jastrun, Konwicki). Problem ten podejmuje m.in. Miłosz w "Zniewolonym umyśle" i Trznadel w "Hańbie domowej". Herbert należał natomiast do grona twórców, którzy podporządkowywali się tej doktrynie : pisali do szuflady licząc się z faktem, że być może utwory ich nigdy nie ukażą się drukiem. Pozostali wierni swoim ideałom, przekonaniom. W "Potędze smaku" Herbert próbuje wyjaśnić tę decyzję. Nie rozpatruje tego w kategoriach bohaterstwa, heroizmu, czy wielkiego charakteru. Jego zdaniem była to tylko i wyłącznie sprawa dobrego smaku ( w tym przypadku jest to pojęcie nawiązujące do estetyki).

"To wcale nie wymagało wielkiego charakteru
nasza odmowo niezgoda i upór
odrobina koniecznej odwagi
lecz w gruncie rzeczy była to sprawa smaku (...)
w którym są włókna duszy i chrząstki sumienia"

Herbert nie kryje tego, że wielu zastanawiało się nad tym. Argumenty i retoryka jaką posługiwali się przekonujący byłą prostota i prymitywna "nazbyt parciana". Raziło to estetów i ludzi kochających piękno. Dlatego "książęta naszych zmysłów wybrał głównie wykonanie". Potęga smaku była tak wielka, że nawet perspektywa utraty "bezcennego kapitelu ciała głowy" nie była w stanie zmienić tej decyzji.

"Pan Cogito - powrót"
Wiersz ten jest przedstawieniem powrotu człowieka z emigracji do kraju. Kamienne łono ojczyzny ma symbolizować obojętne przyjęcie. Poeta przypuszcza, że pan Cogito nie może już wytrzymać poza krajem, ma dość obecnej sytuacji, dręczy go tęsknota i postanawia za wszelką cenę wrócić. Za granicą nic go nie trzyma oprócz kolumny doryckiej. Zaczyna nienawidzić to miejsce. Pierwsze dotknięcie z ojczyzną to obraz drutów kolczastych, wież strzelniczych, pancernych drzwi, czyli jednym słowem - więzienie. Dla ludzi, z którymi się styka nie zrozumiałe jest, że wrócił. Może wrócił do swoich marzeń i przyjaciół, czy może aby dać odpowiedź na pytania, które z pozoru wydają się być bezsensowne, ale są bardzo trudne do wytłumaczenia. Wiersz ten jest o trudnej decyzji powrotu do ojczyzny, w której od jego wyjazdu nic się nie zmieniło.

Problem powrotu - główny temat wiersza był problemem samego Herberta. Podmiot mówiący w wierszu - pan Cogito informuje o decyzji powrotu "na kamienne łono ojczyzny". Epitet kamienne - twarde, zimne, nieprzytulne ma uzmysłowić, że decyzja nie należała do łatwych, była wręcz dramatyczna. Pan Cogito zdaje sobie sprawę, że prawdopodobnie pożałuje jej gorzko. Przyczyny powrotu są następujące : poczucie obcości, znudzenie i niechęć, a nawet obrzydzenie do "wystaw obfitości " (aluzja do konsumpcjonizmu Zachodu). Pan Cogito żałuje tego, że utraci możliwość codziennego obcowania z kulturą (jej symbol - kolumna dorycka, kościół Saint - Klement i portret pewnej damy). Przeżywa on dramat emigranta samotnego i pozostawionego samemu sobie (otaczają go "bandaże życzliwej obojętności"). Część pierwsza kończy się stwierdzeniem, a zatem wraca i opisem granicy, gdzie na pierwsze miejsce wysuwają się mordercze wieże strzelnicze. Są one symbolem rasizmu w totalitaryzmie do którego postanowił wrócić. Drugą część otwierają pytania przyjaciół, których interesuje dlaczego wrócił. Pytania są proste, ale wymagają zawiłej odpowiedzi. Pan Cogito odrzuca możliwość pozostania i "urządzenia się jakoś" na Zachodzie. Wraca do kraju dzieciństwa i tradycji. Pan Cogito został wykreowany w taki sposób, że nie mamy wątpliwości przez kogokolwiek. Jest to tylko i wyłącznie jego decyzja.