Klasycyzm i sentymentalizm

Sentymentalizm - wiąże się z irracjonalizmem. Został stworzony przez J. J. Rousseau. Głosił on, że człowiek jest dzieckiem natury i powinien kierować się sercem, a nie rozumem. Bohater literacki jest wrażliwy, uczuciowy. Pochodzi z mieszczaństwa lub prostego ludu. Ośrodkiem sentymentalizmu w Polsce były Puławy. Przedstawicielami - F. Karpiński („Laura i Filon"), Maria Wirtemberska (pierwsza polska powieść sentymentalna „Malwina"). Tematykę twórczości stanowi miłość, refleksja i przyroda. Jej cechą jest sielankowość. Często istnieje paralelizm przyroda-stan uczuć. Sentymentaliści uprawiali powieść, lirykę osobistą i dramat. Zadaniem literatury sentymentalnej było kształtowanie więzi międzyludzkich.

Klasycyzm - łączył się z postawą racjonalną. Nadawał literaturze cechy utylitarne i dydaktyczne. Ośrodkami klasycyzmu były Włochy, Paryż i Warszawa. Przedstawicielami - Wolter, F. Bolański („O wymowie i poezji"), I. Krasicki, J. Niemcewicz. Poruszali oni tematykę społeczno-obyczajową i polityczną stosując gatunki: satyrę, bajkę, komedię i rozprawę. Klasycyzm miał charakter reprezentatywny. Dbał o jasność i czystość języka. Najczęściej posługi-wano się formą drwiny, śmiechu i parodii. Literatura miała charakter intelektualistyczny. Celem sztuki klasycystycznej było osiągnięcie doskonałości prze imitację wzorów antycznych i wzorów natury. Obowiązywała zasada decorum (właściwy dobór elementów) oraz prawdo-podobieństwa.

Trzecim prądem artystycznym było rokoko charakterystyczne dla poezji wytwornej i subtelnej, która służyła rozrywce.