Części zdania - Okolicznik

Język polski, Gramatyka

Okolicznik - część zdania, która pełni funkcję określającą orzeczenie. Uzupełnia orzeczenie o dodatkowe elementy, bez których wypowiedź jednak byłaby kompletna. Pozostaje on ze swoim członem nadrzędnym w związku przynależności. Odpowiada na pytania miejsca, czasu, przyczyny, celu, warunku.

Czasami trudno wskazać, czy określona część zdania jest okolicznikiem czy dopełnieniem. Z pomocą przychodzi wtedy reguła, która mówi, że dopełnienie pozostaje ze swoim członem nadrzędnym w związku rządu (okolicznik pozostaje w związku przynależności).

 

Rodzaje okoliczników

Z racji tego, że okoliczniki odnoszą się do cech czynności, okoliczności lub innych cech, mogą one mieć wiele znaczeń; stąd wyodrębnia się na ogół ze względu na znaczenie następujące rodzaje okoliczników:

- miejsca: Maleństwo wpadło do strumienia.
- czasu: Wczoraj Maleństwo wpadło do strumienia.
- sposobu: Maleństwo wpadło nagle do strumienia.
- przyczyny: Maleństwo wpadło do strumienia przez nieuwagę.
- celu: Krzyś przybiegł na ratunek.
- stopnia: Po deszczu strumień był głęboki jak nigdy.
- przyzwolenia: Mimo strachu Puchatek wszedł do strumienia.
- warunku: W razie gorączki Mama Kangurzyca poda Maleństwu aspirynę.

Sposoby wyrażania okolicznika

Okolicznik może być wyrażony:

- przysłówkiem (Maleństwo głośno płakało )
- zaimkiem przysłownym (Nie odzywaj się tak do mnie )
- imiesłowem przysłówkowym współczesnym (Płacząc, opowiedziała mi o tym )
- imiesłowem przysłówkowym uprzednim (Wysłuchawszy, postanowiłem jej pomóc )
- bezokolicznikiem (Krzyś przybiegł uratować Maleństwo )
- formą rzeczownika (Biegł brzegiem strumienia )
- wyrażeniem przyimkowym (Maleństwo wpadło do wody ).

Podobne tematy Humor i śmiech - myśli przewodnie twórczości I. Krasickiego Ignacy Krasicki wyśmiewa wady świata w "Bajkach" i... Geneza i tło historyczne "Konrada Wallenroda". 1) Powstanie utworu"Konrad Wallenrod" ogłoszony został... Czy rzeczywiście "mroki średniowiecza"? Z jednej strony epoka średniowiecza to czas wojen... Barok i renesans - podobieństwa i różnice w literaturze Renesans - skupienie uwagi na sprawach doczesnych,... Temat wojny w wierszach polskich poetów Tadeusz Różewicz "Ocalony"...