Chrześcijaństwo w Polsce

Chrześcijaństwo - religia monoteistyczna i rodzina związków wyznaniowych głoszących nauczanie o mesjaństwie i synostwie bożym Jezusa Chrystusa, jego męczeńskiej i odkupieńczej śmierci oraz zmartwychwstaniu. Świętą księgą chrześcijan jest Biblia. Chrześcijaństwo wywodzi się z judaizmu i wyłoniło się z niego ok. połowy I wieku. Największa religia na świecie pod względem liczby wyznawców, biorąc pod uwagę wszystkie odłamy wchodzące w jej skład.

Polska zetknęła się po raz pierwszy z chrześcijaństwem w IV w. Kiedy to rzymscy kupcy, którzy byli chrześcijanami, handlowali z polskimi kupcami. Wpłynęli oni na pochówek ludzi. Nie spalano już zwłok przed pochówkiem. Pojawiały się również budynki, które służyły kultowi.

Po dramatycznym spięciu między Goplanami, a Polanami, ci ostatni zajęli miejsce czołowe. Opierając się na żyznej i zagospodarowanej krainie, kolejni władcy z rodu Piastów budowali swoje państwo. Pierwszym władcą Polski został Mieszko I, który pomny groźby ze strony Niemiec próbował nawiązać sojusz albo z Wieletami albo z Czechami. Wybrał sojusz z tymi drugimi bo był łatwiejszy ale również dlatego, że Czesi zdążyli przyjąć kulturę zachodnią i chrześcijaństwo, a Mieszko chciał ujednolicić kult (chciał wprowadzić chrześcijaństwo), bo w tym czasie rządził około 30 plemionami. Rozszerzanie państwa stwarzało problem zarządzania. Mieszko wiedział już o istnieniu pisma i o tym że do tego potrzeba było ludzi wykształconych, a takich można było znaleźć u duchownych. Kolejną rzeczą dla której Mieszko przyjął chrześcijaństwo było to że w Europie nie było już miejsca dla starej religii, którą wyznawali ludzie w państwie Mieszka. A dużym argumentem była antyczna zasada: „bóg władcy mocniejszego jest bogiem mocniejszym".

Mieszko uważał ,że skoro Mieszko podbił (i zjednoczył) plemiona to jego bóg jest mocniejszy i trzeba go czcić. Chciał przyjąć chrześcijaństwo, ale chciał być niezależny, więc myślał o przyjęciu chrztu i dlatego nawiązał sojuszu z Czechami, poprzez ślub z księżniczką Czeską Dobrawą. Decyzje o przyjęciu chrztu zapadły w 965 r., a sam chrzest nastąpił w 966 r., który dał Mieszkowi biskup Jordan . Wtedy rozpoczął się pierwszy etap chrystianizacji. Z otoczenia Mieszka rekrutowani zostali ludzie którzy towarzyszyli duchownym, a z nich wybierani byli młodzieńcy, którzy w późniejszym czasie zostaną polskimi duchownymi. Pierwszy etap chrystianizacji łączył się z niszczeniem plemiennych ośrodków kultu. Burzono więc wyobrażenia bóstw, wycinano święte gaje. Pierwszy etap wyglądał następująco: do określonego centrum administracyjnego przybył książę lub jego namiestnik, nakazując zebranie ludności. Tymczasem uzgadniano sam akt z lokalną starszyzną, aby uzyskać jej akceptację. W określonym momencie przystępowano do niszczenia ośrodka kultu, a na jego miejscu wznoszono krzyż i budowano prowizoryczny przynajmniej kościół. Aktu chrztu dokonywano osobno wobec mężczyzn, osobno wobec kobiet, a kapłan był osłonięty. Nowe biskupstwo utworzono w Poznaniu.

W pierwszej fazie wybudowano około 30 kościołów, 20 duchownych związanych było z biskupstwem i dworem książęcym, a w kraju istniało 50 kapłanów. Chrobry wzmocnił chrześcijaństwo w Polsce tym, że utworzył arcybiskupstwo w Gnieźnie na czele z arcybiskupem. Działania Chrobrego mające na umocnieniu i rozbudowie państwa, wzmacniały również pozycję kościoła. Chrobry był wychowywany w duchu chrześcijaństwa i dla niego oczywiste było istnienie i funkcjonowanie kościoła w Polsce. Jednak w kurii rzymskiej nadal uważano chrzest Polski tylko za formalny, uważano również że w Polsce szerzy się pogaństwo i odmienne obrządki. Zaczął narastać konflikt miedzy kościołem zachodnim i wschodnim. W tym samym okresie pojawiła się postać Wojciecha - praskiego biskupa, który został wygnany z Pragi. Chciał on wyruszyć w wyprawę misyjną do Wieletów, ale w końcu zdecydował się udać na Prusy. Jednak ta misja skończyła się niepowodzeniem i Wojciech (później święty) został zamordowany. Chrobry wykupił Wojciecha za tyle złota ile jego zwłoki ważą. Chciał to wykorzystać, bo oto Polska ma swojego świętego i do tego męczennika. Gdy na tronie cesarskim zasiadł Otton III, Chrobry otrzymał od niego zgodę na budowę metropolii w Gnieźnie. W 1000 r. Przybył do Gniezna Otton III i przy jego obecności budowano metropolię. Od 1000 r. archidiecezja powstała w Gnieźnie, a nowe biskupstwa w Kołobrzegu, we Wrocławiu i w Krakowie.

Na dworze Chrobrego pojawił się arcybiskup Brunon z Kwerfurtu osobisty przyjaciel Henryka II. Podjął on działalność misyjną i udał się albo na tereny Rusi lub Jaćmingów gdzie został zamordowany. Za czasów Chrobrego rozszerzono sieć kościołów do stu. Pierwszym zgromadzeniem zakonnym była założona pod Międzyrzeczem siedziba braci eremitów. Założono klasztory w Trzemesznie i Łęczycy. Jedną z przyczyn kryzysu w kościele polskim był bunt ludowy (reakcja pogańska), która miała zniszczyć polski kościół, przekreślić dokonania chrystianizacji i przywrócić wierzenia słowiańskie. Kolejną przyczyną był najazd Brzetysława na Polskę i zagarnięcie przez niego szczątków św. Wojciecha i 5 innych męczenników. Po tym okresie nastąpił okres odbudowy kościoła, którą zaczęto od sprowadzenia kapłanów. Tytuł arcybiskupa otrzymał biskup Aaron i stał się głową kościoła w Polsce. Powołano nowe opactwo w Tyńcu, którego opatem został arcybiskup Aaron.